Wrzesień w dziejach Kujaw i Inowrocławia był miesiącem bogatym w wiele wydarzeń więc zapraszam serdecznie do lektury.
1
1901- w Ośniszczewku urodził się Bolesław Filipiak, kardynał, dziekan Roty Rzymskiej.
Zmarł w 1979 r w Rzymie.
1953- powstało Powiatowe Archiwum Państwowe w Inowrocławiu.
1984- odsłonięto Pomnik Obrońców Inowrocławia.
1987- zmarł Roman Maresz (ur.1908 ), długoletni dyrektor HSG "Irena" w Inowrocławiu.
1990- zmarł ks. płk. Tadeusz Błoński (ur.1933 ), salwatorianin, kapelan kościoła garnizonowego w Inowrocławiu.
2
1989- w I LO im. Jana Kasprowicza miał miejsce zjazd najstarszych wychowanków szkoły.
3
1883- powstała cukrownia w Tucznie.
1963- zmarła Magdalena Kopeć z domu Zabierzańska (ur 1909 ), nauczycielka wychowania fizycznego w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim, Państwowym Liceum Pedagogicznym oraz II Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Inowrocławiu.
W czasie wojny należała do Armii Krajowej oraz prowadziła tajne nauczanie na terenie GG.
4
1431- Inowrocław został zajęty przez wojska krzyżackie. Miasto uległo zniszczeniu.
Kilkudziesięciu mieszczan dostało się do niewoli w charakterze zakładników.
1900- urodził się Konstanty Sawicz, dr nauk med , laryngolog, przez ponad 20 lat pracował w uzdrowisku i szpitalu inowrocławskim.
1929- w Solankach został otwarty Zakład Przyrodoleczniczy.
1947- dyrektorem Szkoły Muzycznej w Inowrocławiu został Witold Kocikowski (ur 1913 ), muzyk, wokalista, dyrygent, pedagog, współzałożyciel Amatorskiego Zespołu Pieśni i Tańca "Kujawy", organizator życia muzycznego.
1966- podczas rozgrywanych w Budapeszcie VIII Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce złoty medal w sztafecie 4x400 m zdobyła reprezentacja Polski, w której biegł inowrocławianin
Edmund Borowski.
5
1431- w efekcie najazdu krzyżackiego, częściowo spłonęła inowrocławska wieża ratuszowa, a w niej archiwalia miejskie m in. akt lokacyjny
1966- zmarł Izydor Sobecki (ur 1910 ), znany lekarz inowrocławski.Podczas okupacji niósł pomoc medyczną uwięzionym w obozie na Błoniach, za co sam dostał się do hitlerowskich więzień i obozu koncentracyjnego.
1989- zmarł ks. kan. Józef Matuszak, długoletni proboszcz parafii Opatrzności Bożej w Mątwach.
6
1898- urodził się Stanisław Cieślak, redaktor "Dziennika Kujawskiego", działacz społeczny.
Zmarł w 1945 roku.
1905- w Gnieźnie zmarł ks. Józef Kalasanty Stagraczyński (ur 1840 ), proboszcz w Szadłowicach, publicysta, pisarz i kaznodzieja ludowy.
1962- na ścianie domu stojącego w miejscu dawnej kamienicy Hoyerów odsłonięto tablicę upamiętniającą Henryka Fryderyka Hoyera (1834-1907) i jego główne dzieło wydaną przed stu laty "Histologię ciała ludzkiego".
1968- zainaugurowane zostały obchody 700-lecia Gniewkowa.
7
1918- urodził się Maksymilian Łożyński, w czasie okupacji drużynowy Szarych Szeregów w Inowrocławiu.Zginął w 1944 roku w Żabikowie.
1939- wojska niemieckie wkroczyły do Gniewkowa.
1944- podczas walk na Czerniakowie w Warszawie zginął ppor. Wiesław Knast (ur 1922), syn Stefana, księgarza inowrocławskiego. Był trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, spoczywa na Powązkach.
1950- w Gdańsku urodził się Andrzej Ryszard Rozpłochowski w latach 1980-1981 przewodniczący NSZZ"Solidarność" w hucie "Katowice", jeden z najbardziej radykalnych działaczy w tamtym czasie.W latach 60 mieszkał i uczył się w Inowrocławiu.
1964- zmarł Franciszek Benedykciński(ur 1882), właściciel znanego w Inowrocławiu zakładu rzeźnicko-wędliniarskiego, działacz społeczny.
8
1879- w Inowrocławiu urodził się Bronisław Niklewski, fizjolog roślin, profesor Uniwersytetu Poznańskiego i Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, autor 137 publikacji m in.pierwszego polskiego podręcznika fizjologii roślin. Zmarł w 1961 roku.
1939- wojska niemieckie wkroczyły do Inowrocławia przełamując kilka punktów oporu zorganizowanych przez miejscowych harcerzy.
9
1409- starosta inowrocławski Borowiec rozpoczął działania zbrojne przeciwko Krzyżakom.
1881- Solanki przeszły na własność miasta.
1939- Niemcy zajęli Pakość i Kruszwicę, w Inowrocławiu spalili dom Teofila Reszki, miejsce urodzin Fryderyka Hoyera.
1980- zmarł Stanisław Łuczak (ur 1912), znany inowrocławski grafik i malarz. W swej twórczości wiernie oddał piękno pejzażu kujawskiego.
1982- rozpoczęły się obchody 800-lecia kościoła Imienia NMP"Ruina".
10
1897- urodził się Mikołaj Czyściecki, prawnik, po II wojnie światowej naczelnik a potem prezes inowrocławskiego sądu.Zmarł w 1968 roku.
1984- 16-letni Wojciech Kowalski z "Goplanii" Inowrocław został mistrzem Polski seniorów w tenisie ziemnym.
11
1933- zmarł Jan Wybrański (ur 1862), założyciel znanej firmy piekarniczej w Inowrocławiu.
1962- zmarła dr Sabina Mittendorf-Sawiczowa (ur1906), laryngolog. Była ordynatorem Oddziału Laryngologicznego w Szpitalu Miejskim oraz kierowała inhalatorium w inowrocławskim uzdrowisku.
12
1907- zmarł dr Teodor Rakowski (ur 1836), znany lekarz i społecznik inowrocławski, współzałożyciel Banku Ludowego, organizator czytelni ludowych w powiecie inowrocławskim, działacz Towarzystwa Śpiewu, długoletni radny miejski.
1977- inowrocławianin Andrzej Rakoczy (1947-1990) zdobył I miejsce w lotnictwie myśliwskim i myśliwsko-bombowym w IV Centralnych Taktyczno-Bojowych Zawodach Rozpoznania Powietrznego Sił Zbrojnych PRL.
13
1939- wojskowe władze niemieckie mianowały inż. Mariana Hozakowskiego (1891-1962) burmistrzem Inowrocławia. Pełnił tę funkcję do 16 września. Przyczynił się prawdopodobnie do uratowania kościoła pw. Zwiastowania NMP.
Inż. Hozakowski był długoletnim dyrektorem Szkoły Rolniczej w Inowrocławiu.
1985-Przewodniczący Rady Państwa prof. Henryk Jabłoński odznaczył Inowrocław Krzyżem Komandorskim OOP.
14
1944- zginęła Czesławaz Tokarskich Reichertowa, łączniczka w Powstaniu Warszawskim odznaczona Krzyżem Walecznych za udział w ruchu oporu, pochodziła z Inowrocławia.
15
1939- w Inowrocławiu hitlerowcy rozstrzelali dra Leopolda Levy'ego (ur 1870), prawnika, przemysłowca, działacza społecznego i politycznego narodowości żydowskiej. W latach 1907-1918 Levy był przewodniczącym Rady Miejskiej w Inowrocławiu .Był też mistrzem ceremonii tutejszej loży masońskiej.
1940- do dyspozycji inowrocławskiej placówki Gestapo oddany został obóz na Błoniach, zwany oficjalnie w różnych okresach obozem przejściowym, więzieniem policyjnym i wychowawczym, obozem pracy- faktycznie był obozem koncentracyjnym, miejscem kaźni i cierpienia kilkunastu tysięcy ludzi.
1962- zmarł Jan Chwalisz (ur 1896), urzędnik państwowy, działacz rolniczy i spółdzielczy. Udzielał się m in. w Spółdzielni Mieszkaniowej "Zagroda" w Inowrocławiu.
1967- założony został Nadgoplański Park Tysiąclecia.
1977- zakończona została budowa Zakładów Przemysłu Odzieżowego "Modus" w Inowrocławiu.
16
1929- w Inowrocławiu zmarł Stanisław Brzeski ( ur 1870), ziemianin z Cieślina, prezes Kółka Rolniczego w Inowrocławiu, długoletni sekretarz i prezes Towarzystwa Rolniczego Inowrocławsko-Strzelińskiego.
17
1893- ukazał się pierwszy numer "Dziennika Kujawskiego"
1906- Marian Kasprzak z I Szkoły Miejskiej dał początek strajkowi szkolnemu w Inowrocławiu.
1977- inauguracja pierwszych "Dni Inowrocławia"
18
1565- na tzw. synodzie w Liszkowie bracia czescy i kalwini podpisali akt wspólnego wyznania wiary.
1900- w Łąkocinie urodziła się Aniela Dietl z d. Znaniecka ziemianka, działaczka charytatywna, nauczycielka.
1934- w Grudziądzu zmarł dr Józef Ulatowski (ur 1860 we wsi Sukowy), chemik, dziennikarz, działacz społeczny. Był redaktorem "Dziennika Kujawskiego" i "Gazety Grudziądzkiej".
19
1731- w dziejach kościoła w Pieraniu że tego dnia w obecności o. Tomasza z klasztoru franciszkańskiego w Inowrocławiu lampa przed obrazem Matki Boskiej Pierańskiej zapaliła się sama.
1937- biskup Antoni Laubitz poświęcił wzniesioną u zbiegu ulic Królowej Jadwigi i dzisiejszej Laubitza figury Najświętszej Marii Panny, dzieło bydgoskiego rzeźbiarza Piotra Trieblera.
20
1658- król Jan Kazimierz zezwolił mieszczanom inowrocławskim na przejęcie majątku po Żydach wygnanych z miasta za współpracę ze Szwedami.
1981-w Parchaniu odsłonięto tablicę upamiętniającą pobyt w tej wsi generała Władysława Sikorskiego.
1984- drużynowe mistrzostwa Polski juniorów w tenisie ziemnym zdobyła reprezentacja"Goplanii" Inowrocław przygotowana przez trenera Jerzego Gumułę.
21
1939- komisarycznym nadburmistrzem okupowanego Inowrocławia został Hans Hubenett poseł do Reichstagu.
22
1904- decyzją Rady Miejskiej Inowrocław został przechrzczony na "Hohensalza"
1907- w Giżewie urodził się Zbigniew Józef Przybyszewski, komandor porucznik, dowódca baterii"cyplowej"na Helu, która od 1 września do 2 października odpierała ataki niemieckie, po wojnie zastępca szefa Wydziału marynarki Wojennej przy Sztabie Generalnym WP.
W 1952 r. został niesłusznie oskarżony i stracony, w 1956 roku zrehabilitowany.
1981- zmarła Krystyna Ziemska (ur 1913), nauczycielka geografii w I LO im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.
23
1849- w Strzelnie zmarł ks. Andrzej Kidaszewski (ur 1801), dziekan i proboszcz kruszwicki, wcześniej rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie.
1864- w Strzelnie urodził się Józefat Komaszewski, mistrz garncarski, właściciel największej na Kujawach inowrocławskich fabryki pieców glinkowych. Był aktywnym członkiem Rady Miejskiej i radcą Magistratu. Zmarł w 1933 roku w Inowrocławiu.
24
1884- w Inowrocławiu rozpoczęto budowę państwowej kopalni soli "Kronprinz"
1933- prezydent Apolinary Jankowski dokonał otwarcia lotniska w Inowrocławiu
1944- w Żabikowie zamordowali zostali : komendant inowrocławskiego roju" Szarych Szeregów" -Władysław Marciniak oraz drużynowi- Czesław Głodek i Maksymilian Łożyński
1959- w Poznaniu zmarł ks. Franciszek Marlewski (ur. 1893), wikariusz generalny poznański, autor licznych prac o tematyce teologicznej i społecznej. W latach dwudziestych uczył religii i języków obcych w inowrocławskich gimnazjach. Założyciel i moderator Sodalicji Mariańskiej w Gimnazjum Marii Konopnickiej
25
1931- w Berlinie zmarł Ulryk von Wilamowitz-Moellendorff (ur.1848 w Markowicach), światowej sławy filolog, profesor uniwersytetu w Greifswaldzie, Getyndze i Berlinie, znawca literatury greckiej. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności Jego grób znajduje się w lesie koło Wymysłowic.
26
1915- zmarł Gustaw Wilhelm Treinies (ur.1865), burmistrz inowrocławski w latach 1900-1915
1936- zmarł Oskar Wojciech Anderlik (ur.1870), muzyk, pedagog.Prowadził własne konserwatorium w Inowrocławiu. Był pierwszym nauczycielem Ireny Dubiskiej.
27
1331- w pobliżu wsi Płowce Władysław Łokietek pokonał wracające z łupami wojska krzyżackie
1422- na mocy traktatu melneńskiego do Polski wróciły m in. dwie wsie kujawskie Orłowo i Murzynno.
1816- Prusacy zlikwidowali szkołę prowadzoną przez ojców reformatorów w Pakości.
1933- w Inowrocławiu urodził się Michał Misiorny, znany współczesny pisarz i publicysta.
28
1882- oddany został do eksploatacji cały szlak wodny od mostu w Kruszwicy do Kanału Bydgoskiego (89,4 km).
1967- w Londynie zmarł Leon Surzynski ( ur. 1891), lekarz i działacz społeczno- polityczny, w latach 1935-1938 wicemarszałek Sejmu RP. był prezesem Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego. Od 1939 roku , przebywał poza krajem będąc m in.prezesem Związku Lekarzy Polskich w Anglii. Był synem Piotra, znanego organisty inowrocławskiego.
29
1944- w czasie walk powstańczych na Żoliborzu zginął Jędruś Szwajkert (ur. 1933), najmłodszy uczestnik powstania, członek zgrupowania "Zawiszaków". Pochodził z Inowrocławia.
1970- zmarł Karol Granda (ur. 1883), długoletni nauczyciel języka niemieckiego, łaciny i greki w Gimnazjum Jana Kasprowicza.
1983- zmarł Lucjan Słowik(ur.1910), długoletni inspektor szkolny (1950-1972) i działacz partyjny w Inowrocławiu.Przez jedną kadencję posłował do Sejmu PRL.
30
1906- W Inowrocławiu doszło do wielkiego wiecu pod hasłem walki o język polski w nauce religii.
1930- otwarte zostało Sanatorium Ubezpieczalni Krajowej w Inowrocławiu.
1936- w Parchaniu zawarty został związek małżeński między Zofią Wandą Sikorską, córką generała i por. Stanisławem Leśniowskim.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Dziękuję za opinie! Zachęcam do zapoznania się z pozostałą zawartością strony oraz dyskusji na poruszane tematy. Zapraszam ponownie!