Pamięci Profesor Aleksandry Cofta-Broniewskiej

Profesor, archeolog,niezwykle zdolna, dobry człowiek, wielki badacz pradziejów........nasza Mateczka........
tak mówią we wspomnieniach ci którzy współpracowali z Aleksandrą Cofta- Broniewską.
Czterdzieści lat temu Julian Pater- rolnik, mieszkaniec Kruszy Zamkowej znalazł na swoim polu doskonale zachowaną srebrną monetę.Był to denar wybity za panowania cesarza Antonina Piusa, sprawującego rządy w latach 138-161, a więc w czasie ukazania dzieła Ptolomeusza"Geografia Świata", w której wśród znanych mu miejscowości położonych wzdłuż szlaków handlowych wymienia m.in. Askaukalis.
W latach 1973-1977 na polu odkrywcy przeprowadzone zostały wykopaliskowe badania archeologiczne kierowane przez profesor Aleksandrę Cofta- Broniewską z Instytutu Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W wyniku tych badań odsłonięto pozostałości rozległej unikalnej osady z przełomu starej i nowej ery. Na tej podstawie inicjatorka badań- profesor Aleksandra Cofta- Broniewska sformułowała śmiałą hipotezę utożsamiającą te osadę z Ptolomeuszowym Askaukalis.
 W 1996 roku została honorowym obywatelem miasta - w uznaniu zasług dla rozwoju wiedzy archeologicznej o Inowrocławiu . Przez ponad 30 lat pod jej kierunkiem prowadzone były badania na terenie miasta i okolic.
Zlokalizowano kompleks osadniczy z okresu wpływów rzymskich Askaukalis i ostatnio także przy jej współpracy na Rąbinie obok Carrefoura kompleksu z tego samego okresu z warzelnią soli i tężniami.Odkryto również średniowieczną warzelnię w rejonie kościoła Imienia Najświętszej Marii Panny (Ruina), warsztat produkcji szkła, bursztynu i obróbki poroża.
 W Inowrocławiu pani profesor bywała często interesowała się powstającą wystawą "Askaukalis", Wystawą solnictwa, uczestniczyła osobiście w ich otwarciu mimo nie najlepszego już zdrowia, posadziła nawet swojego pamiątkowego dęba w naszym parku solankowym.

Konferencję która była również oddaniem hołdu pani profesor Cofta- Broniewskiej odwiedzili nawet legioniści rzymscy.

W ścianie oficyny budynku przy ulicy Kasztelanskiej 22 gdzie mieści się stała wystawa Askaukalis
prezentująca historię wykopalisk na Kujawach i niewielką ( niestety) ilość eksponatów podczas nich pozyskanych wmurowano pamiątkową tablicę w hołdzie dla wielkiej uczonej, Honorowej Obywatelki Miasta Inowrocławia.

Odsłonięcia tablicy dokonał Prezydent miasta Ryszard Brejza w towarzystwie synów i wnuczek pani profesor.

Rekonstrukcja pradawnej świątyni to także ukłon w stronę tej wybitnej uczonej, bardzo lubianej w stolicy Kujaw Zachodnich.

Ciekawa wystawa zorganizowana w foyer inowrocławskiego Teatru Miejskiego podczas konferencji naukowej.

Wszyscy z zainteresowaniem wysłuchali referatu i wspomnień o wielkiej uczonej i jej sentymentu do Kujaw.
Pani profesor kiedyś wyznała;
Kujawy, to największa miłość mojego życia. Co ważniejsze, jest to miłość odwzajemniona, bo Kujawy to prawdziwa podziemna skarbnica naszej wspaniałej kultury, zawsze szczodrze darzyła mnie swym nieprzebranym bogactwem.
Mamy okazję aby tę miłość choć w drobnej części odwzajemnić.

 Spadkobiercy naukowej spuścizny profesor Cofta-Broniewskiej i jej rodzina.

 Wnuczka pani profesor, sympatyczna młoda dziewczyna- być może pójdzie w ślady swej babci.