Kwietniowe Kalendarium Kujawskie

1

1282- należące do strzeleńskich norbertanek  Łojewo przeniesione zostało przez księcia Siemomysła na prawo magdeburskie.

1900- powstało Kółko Rolnicze w Tucznie.

1938- północno- wschodnia część Kujaw inowrocławskich z Inowrocławiem, Kruszwicą i Gniewkowem włączona została do województwa pomorskiego.

1946- zmarł Henryk Podkomorski (ur.1881), fabrykant, właściciel, pierwszy powojenny dyrektor inowrocławskiej huty szkła "Irena".

 

2

1883- dyrektorem Fabryki Chemicznej Roberta Suermondta w Mątwach został Gustaw Guecke (1845-1909), przemysłowiec niemiecki, działacz masoński i hakatysta. W latach 1902-1906 był przewodniczącym inowrocławskiej Rady Miejskiej. Z jego fundacji wzniesiono w 1895 roku kościół ewangelicki w Mątwach.

1928- w Inowrocławiu urodził się Franciszek Sobieski, inż.elektryk, pracownik włocławskiej "Celulozy",od 4 czerwca 1989 r. senator RP. Jest absolwentem Gimnazjum Jana Kasprowicza.

1935- zmarł Antoni Pluta(ur. 1862), działacz społeczny, poeta ludowy i pedagog, organizator życia kulturalnego w Chełmcach i Inowrocławiu. Był prezesem Towarzystwa Samopomocy Naukowej Męskiej i wiceprzewodniczącym Rady Miejskiej (1921-1925).

3

1933- w Kruszwicy zmarł Michał Kopański (ur. ok.1861 r.), budowniczy, działacz narodowy, długoletni przewodniczący Rady Miejskiej.

1941- w obozie na Błoniach osadzony został biskup włocławski Michał Kozal.  

 

4

1850- zmarł ks. Jakub Kantak( ur. ok. 1786), proboszcz inowrocławski od 1828 r., więziony za udział w powstaniu 1848 roku.

1968- z udziałem 96 piosenkarzy rozpoczął się w Inowrocławiu I Ogólnopolski Konkurs Piosenki Radzieckiej.

5

1907- w sali hotelu "Bast" odbył się wielki wiec w obronie języka polskiego i strajkujących uczniów.Przemawiał m.in.proboszcz Antoni Laubitz.

 

6

1315-po raz pierwszy wspomniana została w źródłach historycznych książęca wieś Broniewo.

1934- w Łabiszynie urodził się Leon Witt, aktor, reżyser i scenograf, w latach 50 animator życia teatralnego w Inowrocławiu.Zmarł w 1977 roku w Koszalinie.

7

1892- w Kościelcu Kujawskim miał miejsce głośny napad na proboszcza Alfreda Antoniego Ponińskiego. Ksiądz został raniony kulami rewolwerowymi, zaś czterech napastników poniosło śmierć, gdy przybywający z pomocą okoliczni mieszkańcy dokonali samosądu.

8

1927- w Poznaniu zmarł Władysław Glinkiewicz (ur.1862 w Gniewkowie), artysta rzeźbiarz m. in. współtwórca pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie.

9

1193- papież Celestyn III wydał bullę, na mocy której klasztor strzeleński otoczony został opieką papieską. Dokument ten zawiera wykaz dóbr i dochodów klasztornych, wśród których wymieniona jest też dziewięcina z targu w Inowrocławiu.

 

1909- osunęła się północna ściana kościoła Zwiastowania NMP w Inowrocławiu.Na okres 20 lat świątynia została zamknięta.

1974- zmarł dr Wacław Skonieczny (ur.1894), znany lekarz inowrocławski, najdłużej związany z Sanatorium PKP.

W 1953 roku zorganizował Wiejski Ośrodek Zdrowia w Dąbrowie Biskupiej.

1980- w Gdyni wciągnięto polską banderę na nowym statku PLO- m/s "Inowrocław", wodowanym w fińskiej stoczni Rauma. Matką chrzestną statku była Danuta Biernacka.      

10

1944- w Oświęcimiu zginął Marcin Rożek (ur. 1885), artysta rzeźbiarz, m.in. twórca płaskorzeźb na  frontonie kościoła Najsłodszego Serca Jezusa w Inowrocławiu.

11

1925- w Inowrocławiu zawarli związek małżeński Aleksandra Polska, córka tutejszego kupca i Stanisław Helsztyński, młody pracownik naukowy, później słynny historyk literatury i pisarz.

1938- na zebraniu Ligi Morskiej w Inowrocławiu jej członkowie jednoznacznie zażądali kolonii afrykańskiej dla Polski.

12

1978- przed I LO w Inowrocławiu odsłonięty został pomnik Jana Kasprowicza, dzieło Wita Płażewskiego.

1989- w Inowrocławiu reaktywowano działalność Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".

 

13

1879- w Tuchowie w powiecie tarnowskim urodził się Wojciech Krajewski, dr filologii klasycznej, w 1919 r. pierwszy polski dyrektor gimnazjum inowrocławskiego. Zmarł w 1924 roku w Krakowie.

1961- zmarł Kazimierz Wróblewski (ur.1876), znany cukiernik inowrocławski, działacz społeczny.

2010- zmarła Swietłana Owczarska (ur. 1966), poetka, animatorka życia kulturalnego w Inowrocławiu.

14

1320- w kościele Św. Mikołaja w Inowrocławiu rozpoczął się proces polsko- krzyżacki, którego organizatorami byli tutejsi duchowni świeccy i franciszkanie.

 

1734- w Dąbrównie k.Ostródy urodził się Krzysztof Reinhold Haberkant, urzędnik, prawnik, poeta panegiryczny sławiący monarchów pruskich. Przed 1790 r. był burmistrzem Gniewkowa. Zmarł ok. 1800 r. w Warszawie.

15

1887- w trakcie trwającego kilka tygodni tournee czołówka aktorska z Gabrielą z Korwin-Piotrowskich Śnieżko- Błocką( Gabriela Zapolska) na czele występowała m.in. w Strzelnie,Bydgoszczy, Gnieźnie oraz Inowrocławiu.Późniejsza pisarka deklamowała poezje

Mickiewicza i Ujejskiego, występowała w scenkach humorystycznych i jednoaktówkach. 

1919- odbyła się pierwsza sesja Rady Miejskiej w niepodległym Inowrocławiu. Wybrano dra Józefa Krzymińskiego na burmistrza miasta.

1945- zostało otwarte Miejskie Gimnazjum Handlowe w Inowrocławiu.

16

1504- król Aleksander Jagiellończyk nadał mieszczanom gniewkowskim przywilej zezwalający na   organizowanie targów tygodniowych w każdy poniedziałek i trzech jarmarków rocznie.

1827- urodziła się Kamila z Waśkiewiczów Preyss, matka Witolda, założyciela koła Towarzystwa Tomasza Zana w gimnazjum inowrocławskim, babka Jerzego Waldorffa, czołowegopolskiego pisarza i publicysty. Zmarła w 1889 r. i spoczywa na cmentarzu Zwiastowania NMP w Inowrocławiu.

1893- w Kruszwicy powstało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół Nadgoplański".

1988- otwarty został "Dom Rzemiosła" w Inowrocławiu.

17

1933- w czasie wyprawy na wschodni filar Ganku w Tatrach zmarł Wincenty Franciszek Birkenmajer (ur.1899), nauczyciel i taternik. Do największych jego osiągnięć taternickich należą wejścia na południową ścianę Kiezmarskiego Szczytu i wschodnie ściany Gerlachu, Nawiesistej Turni i Rogatej Turni. W latach 1925-1928 uczył języka polskiego w Gimnazjum Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, ożywił pracę Towarzystwa Tomasza Zana w tej szkole.

1958- w Barcinie zmarł Jakub Wojciechowski (ur.1884), robotnik, pamiętnikarz, autor wspomnień pt"Życiorys własny robotnika"(1930) nagrodzonych Złotym Wawrzynem PAL.

18

1945- ukazał się pierwszy numer lokalnego dziennika "Robotnik Kujawski".

19

1346- Kazimierz Wielki wydał przywilej lokacyjny dla Bydgoszczy, wskazując na Inowrocław jako ostateczny wzorzec prawny.

1656- maszerujący spod Torunia hetman Stefan Czarniecki zdobył Pakość ( przeciw Czarnieckiemu wyruszył spod Warszawy Karol Gustaw, który przybył do Pakości między 28 a 30 kwietnia: przed 28 kwietnia dokonano w Pakości pogromu Żydów.

1931- z okazji 10 rocznicy istnienia Sodalicji Mariańskiej przy Gimnazjum Jana Kasprowicza odbyła się uroczysta msza św. w kościele NMP, w trakcie której homillie wygłosił rektor Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Gnieźnie- ks. dr Michał Kozal.

20

1912- w Senne k. Bielefeld (Niemcy) urodził się Sylwester Zieliński, lekarz dentysta, reprezentant Polski w boksie, uważany powszechnie za najlepszego zawodnika w dziejach tej dyscypliny sportu w Inowrocławiu. Zmarł w 1987 r.

21

1979- ks. Józef Glemp otrzymał z rąk kardynała Stefana Wyszyńskiego sakrę biskupią.

 

22

1879- w Ciencisku k. Strzelna urodził się Jerzy Wojciech Szulczewski, fizjograf, etnograf i nauczyciel. Był wybitnym znawcą flory i fauny Wielkopolskiego Parku Narodowego, badaczem przyrody oraz folkloru Wielkopolski i Kujaw. Zmarł w 1969 roku w Kościanie. 

23

1228- książę Konrad Mazowiecki nadał Krzyżakom wieś Orłowo.

1353- książę Władysław Biały wydał na zamku w Szarleju dokument przenoszący wieś Ostrowąs na prawo niemieckie.

1848- zakończyło się dwudniowe krwawe starcie polsko-niemieckie w Strzelnie. Zginęło 30 polskich powstańców.

2011- podjąłem decyzję o utworzeniu i prowadzenia tego bloga i nadaniu mu nazwy "Kroniki Inowrocławskie". 

 

24

1870- w Inowrocławiu przy ul.Panny Maryi otwarty został nowy szpital miejski (później im. dra Karola Marcinkowskiego).

1953- zmarł Szczepan Stróżewski (ur.1893), poligraf, działacz związkowy, w latach 1945-1953 kierownik dwóch inowrocławskich drukarni: poniemieckiej i b. Drukarni Kujawskiej.

25

1895- zmarł ks. Aureli Kompf (ur.1838), proboszcz inowrocławski w latach 1892-1895, przedtem długoletni proboszcz w Górze. Patronował licznym organizacjom społecznym.

1938- w Warszawie zmarł Maksymilian Chmielowicz (ur. 1894 w Inowrocławiu), kompozytor, muzykolog, kapelmistrz orkiestr wojskowych. Spoczywa na Powązkach.

1980- oddane zostało do użytku Sanatorium Związku Zawodowego Metalowców "Metalowiec" w Inowrocławiu.

26

1318- prepozyt konwentu strzeleńskiego Mikołaj sprzedał joannitom dziesięcinę z ich dóbr w Niemojewku za sumę 51 grzywien.

1332- wojska krzyżackie zajęły Inowrocław( miasto i zamek). Rozpoczęła się trwająca 5 lat okupacja miasta.

1834- w Inowrocławiu urodził się Henryk Fryderyk Hoyer, wybitny histolog, embriolog i lekarz, wykładowca w Akademii Medyko-Chirurgicznej, a później w Szkole Głównej w Warszawie, od 1862 r. profesor zwyczajny. Opublikował m.in. "Krytyczny pogląd na Darwina", "O bezpośrednim połączeniu między tętnicami", "Mózg i myśl", "Histologia ciała ludzkiego".Zmarł w 1907 r. w Warszawie.

1863- w bitwie pod Nową Wsią k. Piotrkowa Kuj. zginął kpt. Nikodem Maryański rodem z Gniewkowa (ur.1837), student medycyny.

1977- w kmonkursie na najładniejszy obiekt wzniesiony w 1976 r. tytuł "Mistera 76" przyznano Sanatorium Związku Zawodowego Pracowników Leśnych i Przemysłu Drzewnego "Modrzew" w Inowrocławiu, którego wykonawcą było Inowrocławskie Przedsiębiorstwo Budowlane.

27

1821- w Niemojewku zmarł Stanisław Kościesza-Kosmowski (ur.1752), płk wojsk koronnych, uczestnik powstania kościuszkowskiego, obdarowany przez Naczelnika złotą obrączką nr 38- "Ojczyzna swemu obrońcy", autor pamiętnika z czasów Stanisława Augusta. Spoczywa na cmentarzu w Ludzisku.

1893- w Inowrocławiu zmarł Juliusz Leopold Pielke (ur.1843), kupiec narodowości niemieckiej. W 1871 r. sfinansował odwiert w poszukiwaniu soli nazwany "Pielke", usytuowany u zbiegu ulic Staszica i Studziennej. W oparciu o eksploatowaną z tego otworu solankę funkcjonowała pierwsza warzelnia soli przy ulicy Pakoskiej (od 1873).

28

1656- do Inowrocławia wkroczyły wojska szwedzkie prowadzone przez Karola Gustawa.

1898- w Kowalewie Pomorskim urodził się Walery Paszotta , krawiec, podczas okupacji dowódca inowrocławskiego rejonu Polskiej Armii Powstania. W 1943 roku został aresztowany i osadzony na Błoniach. Stracony w Żabikowie 29 lipca 1944 roku wraz z siedmioma innymi członkami PAP.

29

1928- Apolinary Jankowski został komisarycznym wiceprezydentem Inowrocławia.

1939- zmarł Jan Janowski (ur.1861), nauczyciel. W latach 1919-1931 był kierownikiem Szkoły Św. Wojciecha w Inowrocławiu.

1941- w Inowrocławiu zmarł Stanisław Mindak (ur. 1858), absolwent Akademii Weterynaryjnej w Berlinie, w latach 1888-1926 dyrektor rzeźni miejskiej w Inowrocławiu.

30

1310- w kujawskiej miejscowości Kowal urodził się Kazimierz Wielki, król Polski w latach 1333-1370,wnuk księcia Kazimierza Konradowica założyciela Inowrocławia.

1961- zmarł Stefan Dąmbski rodem z Ludziska (ur.1893), aktywny członek Towarzystwa Tomasza Zana w gimnazjum inowrocławskim, powstaniec wielkopolski, odznaczony Krzyżem Walecznych za postawę w wojnie polsko-bolszewickiej. Był rolnikiem i działaczem gospodarczym.