Kalwaria Pakoska 1628

Pierwsza wzmianka o osadzie pakoskiej pochodzi z1215 roku.
 
Herb Pakości.
W 1243 roku osada notowana jako posiadłość Pakosława z rodu Awdańców.
To tutaj na rubieżach swego księstwa nasz książę Kazimierz Konradowic Kujawski wzniósł zamek obronny w 1258 roku.
W 1332 roku pod dowództwem wojewody brzeskiego Wojciecha z Kościelca zamek skutecznie obronił się przed najazdem Krzyżaków.
Już w 1250 roku zbudowano kościół św. Jakuba- zniszczony w 1766 roku.
W połowie XV wieku Pakość opanował ruch husycki.
Początki fenomenu kalwaryjskiego w Europie datowane są na koniec XV wieku, chociaż jego pierwsze oznaki zauważyć można już wcześniej, w okresie średniowiecznych krucjat ( to z tego okresu pochodzą różnego rodzaju konstrukcje, przedstawienia, czy odwzorowania miejsc świętych). Najbardziej dynamiczny rozwój fundacji kalwaryjskich ma miejsce w czasie reformacji, kiedy to zostały zbudowane najpotężniejsze sanktuaria kalwaryjskie, stając się w ten sposób narzędziem katolickiego oddziaływania przeciwko ruchom protestanckim.
Polska, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Niemcy, Austria, Słowacja i Węgry są krajami europejskimi w których znajdowało się najwięcej fundacji kalwaryjskich. W Polsce istnieje lub istniało około 20 kalwarii tzw. większych, przy czym najstarsze to:
Kalwaria Zebrzydowska, ufundowana w 1608 roku
Kalwaria Pakoska w 1628 roku
Kalwaria Wejherowska w 1648 roku
Kalwaria Pacławska w 1668 roku.
Wszystkie te kalwarie znajdują się pod opieką OO. Franciszkanów.
W 1359 rok  to data nadania praw miejskich magdeburskich przez króla Kazimierza Wielkiego, jako wzorzec prawny podobnie jak w niemal wszystkich grodach na Kujawach król wskazał Inowrocław.
W późniejszych wiekach następuje odrodzenie i rozwój miasta.
Zostają sprowadzeni Franciszkanie reformaci.Istniejąca w XVIII wieku Pakoska Akademia Działyńskich liczyła 400 uczniów.
Z inicjatywy ks. Wojciecha Kęsickiego urządzona zostaje Kalwaria Pakoska.
W celu umocnienia pobożności wiernych, ożywienia i umocnienia kultu Ukrzyżowanego w 1628 roku wyznaczył na podstawie dzieła Adrychomiusza ścieżki odwzorowujące szlaki jerozolimskie, a drewnianymi krzyżami oznaczył miejsca poszczególnych stacji.On też wiosną 1628 roku odprawił pierwsze nabożeństwo.
Pomysł takiej formy pobożności od razu spodobał się właścicielom miasta- Działyńskim, tak bardzo, że podarowali oni własne tereny, na których dokonywała się celebracja.Darowizna dotyczyła zarówno miejsc, na których znajdowały się krzyże, wraz z otaczającymi je placami, jak i wolnych przejść między poszczególnymi stacjami. W celu zapewnienia ochrony prawnej fundacji, a także by otrzymać zatwierdzenie tej formy kultu ksiądz Kęsicki zwrócił się do arcybiskupa gnieźnieńskiego, który po dokonaniu oceny przypadku i skontrolowaniu dokumentów darowizny oficjalnym pismem z 5 marca 1631 roku potwierdził fundacje Kalwarii w Pakości.W ciągu pierwszych 4 lat istnienia kalwarii jej jedynym budowniczym, promotorem i opiekunem był ks. Albert Kęsicki.Sytuacja zmieniła się wraz z przybyciem do Pakości Zakonu Braci Mniejszych- Reformatorów 22 grudnia 1631 roku. Od początku pobytu w Pakości zakonnicy włączyli się w dzieło budowania i propagowania Kalwarii Pakoskiej.
Czym jest Kalwaria?
Kalwaria to Sanktuarium Męki Pańskiej w plenerze, zespół kaplic będących niejednokrotnie kopiami Sanktuariów jerozolimskich i dróżek odwzorowujących dwie tamtejsze drogi: Drogę Pojmania i Drogę Męki.
Podeszły wiek, zły stan zdrowia oraz brak naśladowców wśród kleru diecezjalnego skłoniły ks. Kęsickiego do przekazania Kalwarii i opieki nad nią Franciszkanom- reformatorom. Dokonało się to uroczystym aktem przekazania kluczy i wszelkich jurysdykcji na ręce przedstawicieli Prowincji Zakonnej w Niedzielę Palmową 1647 roku.
Franciszkanie opiekowali się Kalwarią Pakoską do roku 1838, czyli jeszcze 6 lat po kasacji zakonu. W odrodzonej Polsce Bracia Mniejsi powrócili na Wzgórze kalwaryjskie w 1938 roku.
Następna przerwa w ich obecności to okres II wojny światowej. Po jej zakończeniu zakonnicy ponownie wrócili do Pakości, a od 1971 roku odzyskali także klasztor i kościół św. Bonawentury.

Kościół pw. św. Bonawentury został zbudowany na fundamentach byłego zamku książęcego (1656), znajduje się w nim cenny obraz ucznia Rubensa- Bartłomieja Strobla "Adoracja Madonny Królowej Niebios". Świątynia posiada również krucyfiks z największymi w Polsce relikwiami Świętego Krzyża, sprowadzonymi w 1670 roku.

Zapraszam dzisiaj na pielgrzymkę po Kalwarii Pakoskiej.
Teksty o dziejach miasta i kalwarii oparte na wydawnictwie fundacji Kalwaria Pakoska i Przewodniku Pana Alfreda Krysiaka.

Napis na pomniku zbudowanym 15.08.1937 r., zburzonym w 1939 r., odbudowanym 15.08.1947 r.:   " Z tego miejsca 5 stycznia 1919 roku o godz. 5 rano ks. prob. Józef Kurzawski pobłogosławił Powstańców z Pakości wyruszających pod dowództwem Władysława Poczekaja na odsiecz Inowrocławia".

Wzburzony Orzeł to tutaj zerwał kajdany

Prowadząc oddziały by ratować Inowrocław kochany

Od Świętego Krzyża sił Powstańcy nabrali

By przegonić zastępy pruskich szakali

Spod swojego gniazda z piastowskiej ziemi

By Polacy wolni mieszkali  między swemi.

W roku 2000 Dekretem Arcybiskupa gnieźnieńskiego Kalwaria Pakoska została uznana Sanktuarium Krzyża Świętego.

Pakość była nękana wieloma kataklizmami: m.in. pożarami, epidemiami, potopem szwedzkim.
Dnia 19.04.1636 roku miasto zdobywa Stefan Czarniecki, a 19.03.1769 roku w krwawej potyczce konfederatów barskich ginie 97 Polaków.
Pod zaborem pruskim dochodzi do upadku szkoły (1822) i kasaty zakonu (1838).
Małe ożywienie gospodarcze nastąpiło w 2 połowie XIX wieku- zbudowano cukrownię (przekształconą później w roszarnię lnu), Pakość uzyskała połączenie kolejowe z Inowrocławiem i Żninem (1888) . Mieszkańcy miasta i okolic wzięli liczny udział w niepodległościowym zrywie powstańczym 1918/1919, do którego nawiązują pomniki przed kościołem farnym i na cmentarzu.

W niektórych kapliczkach prace renowacyjne jeszcze trwają.

W parku rośnie wiele olbrzymich dębów.

Pomnik "Serca Jezusowego"

Po jerozolimskich ścieżkach na pakoskiej ziemi

Kujawiacy o opiekę Boga błagali

Oddając hołd Relikwiom Świętego Krzyża

O wolność dla Ojczyzny prosili

Natchnieni wiarą nie zawahali się

Swe życie dawać w zastaw

By na wieki tu trwał ich ojców kraj.

Na Kalwarię zawitał nawet nasz poczciwy bociek.

Główna kaplica- kościół  Ukrzyżowania.

Amfiteatr czeka na renowację.

Grób Pański.

Jak widać większość z 26 barokowych kapliczek została już odnowiona, obrazy i rzeźby zostały już także w większości odrestaurowane.
Pozostało jeszcze trochę pracy by tę kujawską perełkę przywrócić do dawnego blasku.

Ratusz Miejski na pakoskim Rynku.

Malutka Pakość opodal Inowrocławia

Ma piękną kalwarię co imię Boże rozsławia

Tu chodząc do kapliczek krętymi ścieżkami

Mękę Pańską masz przed oczami

Kalwaria Zebrzydowska czy Jasna Góra

To wszystko w jednym ma ta ich pakoska córa.