Już wkrótce.....Dni Inowrocławia

W dniach 11-14 czerwca odbędą się tegoroczne obchody Dni Inowrocławia.

Jak zwykle oferta kulturalna dla mieszkańców miasta i gości będzie bardzo bogata.

Za stroną internetową Kujawskiego Centrum Kultury, głównego organizatora podaję poniżej szczegółowy program impez. koncertów i atrakcji czekających nas w te dni.

Plan imprez organizowanych przez KCK w ramach Dni Inowrocławia 2015:

czwartek, 11 czerwca, godz. 16.00, muszla koncertowa Parku Solankowego
Inauguracja Jarmarku Kujawskiego
- koncert NA LUDOWO w wykonaniu solistów i zespołu „Awangarda” ze Studia Piosenki KCK pod kier. Katarzyny Ignaczak i Kingi Rogóż,
- stoiska wystawiennicze (OSiR),
- Wioska Ginących Zawodów (warsztaty: garncarski, papieru czerpanego, prząśniczy, szewski, świecownika, mincerza, powroźnika, dawna polska wieś, zielarski kram, olejarnia)
W pobliżu muszli koncertowej w Parku Solankowym 11 czerwca od godziny 16:00 będziemy mogli uczestniczyć w pracowitym życiu rzemieślników średniowiecznej osady czy grodu.
Zobaczymy jak lepiono garnki, bito monety, czerpano papier,jak przędzono nici i wełnę, jak tkano tkaniny, skręcano powrozy,tłoczono olej, ubijano masło, wytwarzano świece, mielono zboże na mąkę lub kaszę. Podziwiać będziemy mogli stroje, naczynia i sprzęty z tego okresu.Zanosi się więc na wspaniałą, praktyczną ( przewidziano specjalne warsztaty) lekcję średniowiecznej historii, złotego okresu w dziejach Inowrocławia.

Bardzo fajna inicjatywa, kolejna po Jarmarku Jadwiżańskim nawiązująca do średniowiecznej świetności Inowrocławia.
Jako ciekawostka słownik rzemiosł w XIII wieku na ziemiach polskich ( na podstawie"Rzemiosła Średniowieczne NR z 06.06.2015).

SŁOWNIK RZEMIOSŁ XIII w.

(ostatnia aktualizacja: 2.01.2015)
Słownik obejmuje rzemiosła i zawody w układzie alfabetycznym obecne na ziemiach polskich około połowy XIII w. Rzemiosła o nieustalonej nazwie, lub znane jedynie z nazwy łacińskiej czy niemieckiej, znajdują się pod nazwą warsztatu i wyróżnione pogrubioną kursywą.
A

• abacysta -> rachmistrz posługujący się abakiem
• akuszerka – (->babka) – kobieta pomagająca rodzącym kobietom w połogu
• aptekarz – początkowo to jeden z braci zakonnych, później osoba świecka związana z miastem lub dworem, zajmująca się sporządzaniem leków (nie mylić z -> zielarzem) ; aptekarze przez wiele wieków wytwarzali ponadto mydło i świece (mydlarze, świecarze)

B

• babka (->akuszerka , zielarka )
• balwierz - (-> cyrulik , fryzjer) - po za czynnościami higienicznymi i fryzjerskimi mógł stawiać bańki, upuszczać krew, usuwać zęby, nastawiać złamania i zwichnięcia oraz leczyć świeże rany.
• bartnik zajmował się pozyskiwaniem miodu i wosku od leśnych pszczół, tak całkiem dzikich, jak i osadzonych w specjalnie dzianych w kłodach barciach; bartnik mógł mieć nawet do 400 pni pod opieką na ściśle określonym stałym terenie; bartnicy od niepamiętnych czasów organizowali się w rodzaj samorządu-cech i mieli zwyczajowe prawo karania za zniszczenie i okradanie barci, nawet okrutną śmiercią; od bartników wywodzą się pasiecznicy.
• bartodziej – specjalista od dziania barci czyli zakładania nowych uli
• bednarz – wykonywał drewniane naczynia klepkowe w tym beczki, balie, wiadra, skobki, kufle oraz miski klepkowe
• białoskórnik

C

• ceglarz wytwarzał, uklepując glinę w drewniane formy, cegły surowe i suszył je; cegły niewypalane służyły do wypełniania ścian o konstrukcji szachulcowej, wznoszenia palenisk i pieców itp.; część cegieł było wypalane i służyło do wznoszenia reprezentacyjnych budowli.
• cieśla – zajmował się ciesiołką czyli wykonywaniem konstrukcji drewnianych, budownictwem drewnianym oraz czasami pracami z zakresu ->stolarstwa
• chirurg – “lekarz ran” , oddzielony od zawodu medyka po 1215r; zajmował się leczeniem urazów, ran i złamań; wolno mu było działać wyłącznie “od zewnątrz ciała”.
• cyrulik (-> balwierz) – osoba zajmująca się usługami medycznymi najniższego poziomu (puszczanie krwi, rwanie zębów, czyszczenie uszu, leczenie czyraków itp.) i usługami higienicznymi (golenie, obcinanie włosów, kąpanie)

D

• drwal – zajmował się wyrębem, czyli pozyskiwaniem drewna z lasu, na potrzeby budownictwa, meblarstwa, szkutnictwa; prawdopodobnie wytwarzał od razu na wyrębie deski darte.
• dziegciarz – wytwarzał dziegieć – smolistą substancję powstającą w trakcie suchej destylacji drewna, stosowany do zaprawiania skór juchtowych, do zabezpieczania skór i drewna przed gniciem i owadami, do leczenia chorób skórnych u ludzi i zwierząt, do zabezpieczania kopyt końskich przed chorobami; najsilniejsze właściwości lecznicze posiada dziegieć z kory brzozowej, najpopularniejszy – z drewna bukowego; substancja podobna do dziegciu wytwarzana z innych gatunków drewna to maź; dziegieć na skalę przemysłową wytwarzano przy mielerzach, do celów leczniczych również w gospodarstwach domowych.
• dymarz – (hutnik) – metalurg pracujący przy dymarce – piecu do otrzymywania żelaza

E
F

• folusz – warsztat folusznika
• folusznik – z gotowych wełnianych tkanin wytwarzał tkaniny folowane czyli zagęszczone przez częściowe sfilcowanie ; również wytwórca filcu (później filcownik)

G

• garbarz – zajmował się wyprawianiem skór i futer czyli garbowaniem
• garncarz wytwarzał wszelkiego rodzaju naczynia gliniane i je wypalał, polewał, szkliwił i glazurował; jakość wyrobów zależała od umiejętności dobrania gatunku gliny i jej wyrobienia do rodzaju naczynia oraz od dobrania właściwej temperatury wypału ; często też -> zdun
• golarz -> balwierz
• grabarz – dokonywał pochówków i opiekował się cmętarzem; czasami miał obowiązek usuwania padłych zwierząt z miasta lub był rakarzem
• grotnik – wyrabiał groty do strzał i dzid
• grzebieniarz – wytwórca grzebieni i drobnych przedmiotów ozdobnych z rogu, kości i drewna
• górnicy solni – od początków wydobywania soli kamiennej, pracując na własny rachunek, tworzyli dobrze zorganizowane kompanie o ścisłej chierarchii.
• górnicy rud wydobywali rudy miedzi, ołowiu, srebra; tworzyli korporacje, które zajmowały się nie tylko wydobyciem, ale również metalurgią.
• gwoździarz wyspecjalizowany kowal wykonujący ćwieki, gwoździe  i klamry do łączenia konstrukcji drewnianych.

H

• hutnik żelaza -> dymarz
• hutnik szkła – przygotowywał surowiec i wytwarzał szkło, a z niego wyroby (naczynia, gomółki, tafle).
• hycel -> rakarz

I

• iglarz - wykonywał szpile (fibule) i igły do szycia, z metalu (żelaza, miedzi, mosiądzu) metodą kucia na zimno.

J
K

• kobiernik - tkacz wyspecjalizowany w wytwarzaniu kobierców i ciężkich tkanin dekoracyjnych
• kołodziej - wytwórca wozów i kół
• koniarz - hodował konie dla stadnin książęcych
• konwisarz – wykonywał wszelkiego rodzaju wyroby z cyny: naczynia, zastawę stołową, lichtarze i świeczniki itp.; najwięcej przedmiotów powstawało metodą odlewania.
• kopacz gliny wydobywał glinę w gliniankach i przygotowywał odpowiednie gatunki na potrzeby murarzy, ceglarzy, strycharzy i garncarzy; glina była jednym z podstawowych materiałów budowlanych: od wyklepywania polep (podłogi), poprzez wylepianie ścian chat plecionkowych i szachulcowych, po spajanie kamienia w ciężkich budowlach obronnych.
• korabnik – wytwarzał łodzie, statki i inny sprzęt pływający
• kowal narzędziowy wykuwał w kuźni narzędzia dla innych rzemieślników: topory, świdry, piły, sierpy itp.
• kowal podkuwacz wykuwał podkowy i podkuwał konie oraz przeprowadzał zabiegi pielęgnacyjne kopyt.
• kowal-ślusarz wykonywał precyzyjne narzędzia, zawiasy, zamki i klucze, okuwał skrzynie;
• kucharz – osoba zajmująca się przygotowywaniem posiłków ; na stałe pracowali jedynie w klasztorach, dworach biskupich i książęcych
• kuźnik w kuźnicy przekuwał na gorąco łupy z dymarek na pełnowartościową stal; wytwarzał kęsy, sztaby, pręty, taśmy a nawet blachy; w kuźnicach stosowano napędzane siłą koła wodnego młoty spadowe.

L

• ludwisarz mocno wyspecjalizowany rzemieślnik odlewający dzwony; wyrób świeczników, lichtarzy itp. oraz innych ozdobnych przedmiotów i rzeźb stanowiło działalność uboczną.

Ł

• łagiewnik wytwarzał skórzane pojemniki podróżne do napojów;  później również drewniane i metalowe, łagwie, łagiewki.
• łatacz – (szewc naprawkowy) – szewc po za cechowy często wędrujący od osady do osady
• łazęka – osoba zajmująca się zawodowo lub dorywczo łazowaniem (karczowaniem nieużytków pod uprawy)
• łaziębnik – prowadził miejską łaźnię, która finansowana była przez cechy i panujących; oprócz grzania wody, szykowania środków myjących i sprzątania, zajmował się goleniem a nawet wyrywaniem zębów; w niektórych miastach miał obowiązek zajmowania się żebrakami; łaźnie przydomowe posiadało wielu mieszczan i niemal każda wiejska osada.
• łowczy - osoba nadzorująca polowania na wyznaczonym terenie

M

• maziarz – handlarz mazią i smołą; maź stosowano jako smar do piast kół w wozach, zabezpieczania żelaza przed korozją, ochrony drewna przed nasiąkaniem; smołę do uszczelniania łodzi i kadzi; możliwe, że z rejonów występowania pozyskiwano naturalny asfalt i ropę naftową (olej skalny).
• medyk – lekarz wykształcony na uniwersytecie; początkowo osoba duchowna, zakonnik lub zakonnica, po 1215 r. zajmuje się wyłącznie “wnętrzem ciała” pozostawiając leczenie urazów i ran chirurgom.
• miechownik wykonywał wyroby z cienkiej skóry: torby, sakwy, miechy, mieszki itp. oraz elementy odzienia: rękawice, skórzane spodnie i kaptury.
• mielerz – rodzaj pieca do suchej destylacji drewna; mielerzy używali węglarze, dziegciarze, smolarze i potasznicy; w zależności od gatunku drewna i sposobu prowadzenia wypału otrzymywano: terpentynę, maź, dziegieć, smołę, węgiel drzewny i popiół (z niego ług i potaż)
• młynarz – właściciel młyna, w którym urządzenia mechaniczne mieliły ziarna zbóż na kasze i mąkę
• myśliwy – osoba, która na zlecenie właściciela lasów łowiła dziką zwierzynę i polowała na nią dostarczając mięso i futra

N

• niewodnik – rzemieślnik wyspecjalizowany w wyrobie sprzętu rybackiego, w tym niewodów i sieci
• niewolnik - osoba na podstawie prawa (np. z długi) pozbawiona swobody pracująca wyłącznie za utrzymanie

O

• odlewnik (giser) wykonywał różne przedmioty codziennego użytku oraz ozdoby metodą odlewania;  topił metale w tyglach, najczęściej mosiądze (czasami również żelazo)

P

• pasiecznik – pszczelarz, hodowca pszczół w warunkach przyzagrodowych; w XIII w. raczej tylko eksperymentalnie prowadzone przy zakonach; po unicestwienu bartnictwa poprzez serwitutowy zakaz  wstępu włościanom do lasu (XIX w.) gwałtownie rozwinęło się w osobną gałąź gospodarki rolnej.
• piekarz – rzemieślnik wypiekający chleb i inne pieczywo (w tym słodkie bułki) ; mieli swoje ławy chlebowe w miastach i na jarmarkach
• piaskarze wydobywali i handlowali piskiem i żwirami potrzebnymi do budowania; najlepsze gatunki piasku pozyskiwano z rzeki, równocześnie regulując jej koryto.
• plumbarius zajmował się przeróbką ołowiu; wytwarzał rury, blachy, rynny itp.; lutował też ołowiem lub cyną blachy i naczynia miedziane; łączył i budował  instalacje z rur ołowianych doprowadzające wodę.
• potasznik wytwarzał ług i potaż (węglan potasu) z popiołu będącego odpadem przy wypalaniu węgla drzewnego, lub celowego wypalenia drewna bukowego do popiołu, dla potrzeb rafinacji miedzi i srebra.

R

• rachmistrz – osoba biegła w arytmetyce czyli wykonywaniu obliczeń matematycznych
• rakarz (hycel) – zajmował się odławianiem bezpańskich psów, usuwaniem padłych zwierząt i zarażonych wścieklizną (zwłaszcza lisów)
• rębacz drewna (Holzhacker) – zajmował się przygotowywaniem drewna opałowego, bądź łupiąc ścinki kloców z wyrębu, bądź pozyskując z połomów i prześwietlania lasu; drewno było podstawowym źródłem energii w procesach wytwórczych i w gospodarstwie domowym (obok węgla drzewnego).
• rudnik – kopacz rud żelaza; często jednocześnie ->dymarz
• rzeźnik – zajmował się skupem, ubojem, rozbiorem tuszy i handlem mięsem
• rybak – zajmował się odłowem ryb w rzekach i jeziorach oraz handlem rybami

S

• sannik – wyrabiał pojazdy na płozach, m. in. sanie
• skotnik hodował bydło na potrzeby dworu i drużyny książęcej.
• smolarz -
• solnik – rzemieślnicy warzący sól i jednocześnie handlarze solą
• stolarz -
• strycharz z odpowiednio wyselekcjonowanej gliny wyrabiał dachówki i je wypalał; często i były dodatkowo szkliwione i glazurowane
• szewc – wytwórca obuwia ; w mniejszych ośrodkach również garbował skóry
• szwiec – (szwacz) – ktoś, kto potrafi szyć czyli łączyć skóry lub tkaniny przy pomocy nici
• szczytnik – zajmował się wyrobem szczytów czyli drewnianych tarcz bojowych

T

• tkacz- wytwórca tkanin
• tokarz – wykonywał na tokarce drewniane elementy mebli oraz naczynia (miski, kubki) ; na tokarkach wykonywano prace wykończeniowe odlewów cynowych i mosiężnych
• tracz przy pomocy piły przecierał kłody wytwarzając kantówki do wznoszenia konstrukcji drewnianych.
• tulnik wykonywał tuły, póżniej nazywane kołczanem lub sajdakiem, do przenoszenia strzał oraz  łubie - futerał z kory lipowej (łubu) na łuk
• tasznik – wytwarzał torby i sakwy skórzane ; -> miechownik

W

• wapiennik – piec do wypalania wapna ze skał wapiennych, potrzebnego do garbowania skór, w budownictwie do zapraw i tynków, do malowania i odgrzybiania pomieszczeń.
• warzelnik wytwarzał sól poprzez odparowanie wody morskiej (również importowanej z Morza Północnego!), naturalnych wód solankowych oraz oczyszczał surową sól kamienną.
• węglarze pracowali w osadach w głębi lasów (często wspólnie ze smolarzami, dziegciarzami i potasznikami) ; w mielerzach przerabiali drewno na węgiel drzewny konieczny w metalurgi ( żelaza, metali kolorowych i kruszców), kuźnictwie (kowalstwie) i gospodarstwie domowym; ubocznym produktem była smoła drzewna
• winiarz – zajmował się uprawą winogron i produkcją wina ; wiele winnic uprawianych było przez zakonników
• wozak (furman) posiadał konie i wóz, dzięki czemu pełnił rolę usług transportowych w pobliżu miasta: dowoził opał, materiały na budowę, zwoził towary z okolicznych wsi służebnych itp.
• woziwoda dostarczał do warsztatów i domostw czystą wodę czerpaną z pobliskiej rzeki lub strumienia (w tym czasie jeszcze nie praktykowano kopania studni)

Z

• zamtuz (dom publiczny) – prowadzony był przez kata (a bezpośrednio – żonę kata) pracowały w nim kobiety, najczęściej przestępczynie “w zamian za wyrok”, niewolne dziewczyny a czasami same chętne; zamtuz nadzorowany był przez rajców (w miastach, które nie stać było na kata, wstydliwie ukrywały jego istnienie, dlatego brak wzmianek o zamtuźnikach)
• zdun – prawdopodobnie początkowo wszystkie zawody związane z gliną ; w późniejszym czasie specjalista od budowy pieców i kominów
• zielarz – zajmował się zbieraniem, skupem i uprawą roślin leczniczych; zaopatrywał aptekarzy i medyków w podstawowe surowce roślinne; sporządzał mieszanki ziołowe, w potrzebie zajmował się leczeniem
• złotnik – wytwarzał ozdoby z metali szlachetnych, kości słoniowej, pereł i drogich kamieni
• żyrdnicy (żerdnicy) – funkcjonowali jedynie na dworach, zajmowali się przewożeniem i rozbijaniem namiotów

- – - – - – - – -

1. Encyklopedia Multimedialna PWN 2000
2. Zygmunt Gloger "Ilustrowana Encyklopedia Staropolska
3. Korta W. Okres wczesnofeudalny (do połowy XIII w.), w: Historia chłopów polskich. Tom1, Warszawa 1970
4. opracowania własne

 
Garncarze i powroźnicy wrócili do kujawskiej stolicy
Rozstawili swe warsztaty i kramy
Średniowieczny jarmark będzie więc udany
Ożyła mennica, królewskie czasy przypomina
Pracowicie świszczą kołowrotki
Z papierem i świecą też problemu nie ma
Piękny i bogaty był średniowieczny Inowrocław
Kupiec, ba nawet król lubił tu na dłużej zostać.




 
czwartek, 11 czerwca, godz. 17.00, Teatr Miejski, pl. Klasztorny 2
Otwarcie wystawy „Inowrocławska Plastyka 2015” (Galeria Miejska) oraz wystawy artystów Międzynarodowego Pleneru Artystycznego INO ART (foyer Teatru Miejskiego)
piątek, 12 czerwca, muszla koncertowa Parku Solankowego
Jarmark Kujawski
- godz. 10.00-18.00 – stoiska wystawiennicze (OSiR),
- godz. 15.30 – prezentacje inowrocławskich zespołów folklorystycznych KSM: „Srebrny głos”, „Aksamit”, „Andante”, „Astry”
sobota, 13 czerwca, godz. 18.00, Sala Koncertowa im. Ireny Dubiskiej, ul. Kilińskiego 16Koncert Symfoniczny „Uczniowie Miastu"

sobota, 13 czerwca, IMPREZA PLENEROWA NA TERENIE LOTNISKA AEROKLUBU KUJAWSKIEGO

- godz. 11.00 – WIELKIE GRILLOWANIE – na specjalnych tzw. lokomotywach smaku przez dwa dni (13-14 czerwca) grillowanych będzie 5 ton mięsa, kiełbas i warzyw; gościem specjalnym będzie mistrz polski Maciej Grubman, który wraz ze swoją drużyną będzie przygotowywał specjały na największej w Polsce wędzarni; grillujący kucharze podzieleni zostaną na zespoły rywalizujące w konkursie „Kusiciel", a ich zadaniem będzie kuszenie gości przygotowanymi specjałami; porcja – 5 zł.

- wystąpią: 
VEJ (godz. 19.00)

KRZYSZTOF KRAWCZYK (godz. 20.00


BAYER FULL (godz. 21.30).

niedziela, 14 czerwca, IMPREZA PLENEROWA NA TERENIE LOTNISKA AEROKLUBU KUJAWSKIEGO
- godz. 11.00 – WIELKIE GRILLOWANIE (drugi dzień)
- wystąpią: 

INDIOS BRAVOS (godz. 19.00)

LemON (godz. 21.00)

PONADTO
• 13-14 czerwca, Aeroklub Kujawski
   Mistrzostwa Polski Modeli Szybowców Sterowanych Radiem w klasie F3B
• 11-14 czerwca, godz. 10.00-18.00, Park Solankowy
   JARMARK KUJAWSKI – stoiska wystawiennicze (OSiR)

Jak widać warto w tym czasie być w Inowrocławiu, brać udział w przygotowanych imprezach, bawić się, cieszyć piękną wiosenną pogodą, popróbować smakołyków z grilla i nie tylko, pospacerować po pięknym Parku Solankowym, poznać to miasto z jego najlepszej strony.