panorama Inowrocławia

panorama Inowrocławia

niedziela, 18 maja 2014

Majowe kalendarium

Od dzisiaj rozpoczynam publikowanie w postach ciekawszych wydarzeń dotyczących Inowrocławia i regionu w poszczególnych miesiącach poprzez wiele lat historii Kujaw.
Warto wiedzieć co się działo na naszej ziemi, kto stąd pochodzi itd.
Wybór wydarzeń jest oparty na Kalendarium Kujawskim Edmunda Mikołajczaka.


1 maja
1893 r - W Inowrocławiu urodził się Stanisław Bogusławski, artysta malarz.Tworzył głównie krajobrazy o tematyce poznańskiej.Zmarł w 1963 roku w Poznaniu.
1935 r -do inowrocławskiego uzdrowiska przybył na kurację słynny biegacz, medalista olimpijski, Janusz Kusociński.
1954 r - zmarł Jan Wołyński (ur. 1886 ) długoletni prowizor w aptece "Pod Lwem" przy ul. Królowej Jadwigi. W czasie okupacji dostarczał leki dla więźniów obozów na Błoniach i w Dachau.

2
1907 r - w Łomży urodziła się Helena Biruta z Milczewskich Kłosiowa, nauczycielka języka polskiego. Przez blisko35 lat pracowała w Gimnazjum Marii Konopnickiej w Inowrocławiu.
W czasie okupacji kierowała w Łomży grupą łączniczek Armii Krajowej.
1975 r - w Mątwach rozpoczęto budowę nowych zakładów sodowych, popularnie nazywanych "Mątwy II"
3
1886 r - w lokalu Piotra Wituskiego przy ul. Królowej Jadwigi 16 utworzono Polskie Towarzystwo Śpiewu.
1945 r -w ogólnopolskich biegach przełajowych w Warszawie, uważanych za pierwsze po wojnie mistrzostwa kraju, zwyciężył Franciszek Nadolski ( ur. 1919 ) z ZWM " Cuiavia" Inowrocław.
Po zakończeniu kariery sportowej był znanym działaczem sportowym.
Zmarł w 1968 roku w wyniku poparzeń, jakich doznał podczas ratowania płonącego magazynu klubowego.
1990 r - w lesie w rejonie leśnictwa Kurzabiela k.Strzelna odsłonięto obelisk upamiętniający męczeńską śmierć ks. Mariana Wydłuby, proboszcza markowickiego rozstrzelanego w 1939 roku.
4
1875 r - założona została spółka akcyjna Wilkoński-Triepcke-Hoeniger pod nazwą "Solanki Inowrocławskie".
1936 r - w Inowrocławiu doszło do demonstracji bezrobotnych, rannych zostało kilku robotników i policjantów.
5
1519 r - właściciel Pakości Andrzej Krotowski otrzymał przywilej organizowania jarmarków.
1809 r - korpus wojsk austriackich, po nierozstrzygniętej bitwie raszyńskiej, wtargnął na Kujawy i zajął Inowrocław.
1988 r - w Inowrocławiu oddano do użytku zespół sanatoriów dla kombatantów.
1990 r - Roman Bartoszcze , znany działacz chłopski ze Sławęcina pod Inowrocławiem został prezesem PSL.
6
1907 r -w Pleszewie urodził się Roman Zientarski, długoletni proboszcz parafii Zwiastowania NMP   w Inowrocławiu ( 1961-1984 ) kanonik gremialny Kapituły Kolegialnej w Kruszwicy.
7
1868 r - w Łojewie urodził się Stanisław Przybyszewski, słynny pisarz, publicysta i tłumacz, czołowa postać Młodej Polski.
1984 r -zmarł Alojzy Drzewiecki (ur.1924 r w Inowrocławiu ) pianista, współorganizator i nauczyciel inowrocławskiej szkoły muzycznej, wieloletni prodziekan Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu.
8
 
1401 r - zmarł książę Władysław Opolczyk, w latach 1377-1390 władca m.in. ziem inowrocławskiej i gniewkowskiej.
1920 r - 59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej z Inowrocławia wkroczył do Kijowa
1969 r - mistrzostwo Bydgoszczy na żużlu wywalczył Zbigniew Chałupczak z inowrocławskiej " Cuiavii".
9
1941 r -w obozie koncentracyjnym w Mauthausen zginął o. Józef Cebula( ur. 1902 ) superior i mistrz nowicjatu w Markowicach.
1969 r -szkoła "Tysiąclatka"w Kruszwicy otrzymała imię Aleksandra Zawadzkiego.
10 
1881 r - w Zamczysku koło Złotnik Kujawskich urodził się Jan Rutkowski, wybitny malarz i konserwator dzieł sztuki.Dokonał m.in. renowacji obrazów Matki Boskiej Częstochowskiej, Matki Boskiej Ostrobramskiej i Matki Boskiej Kodeńskiej, a także ołtarza Wita Stwosza.
1890 r -w Wójcinie k.Strzelna urodził się Włodzimierz Skrzydlewski, ziemianin, działacz narodowy. Był jednym z organizatorów powstania wielkopolskiego na terenie powiatów strzeleńskiego i inowrocławskiego.Zmarł w 1963 r. w Szczawnie Zdroju.
11
1896 r -w Poznaniu zmarła Emilia Szczaniecka ( ur.1804), działaczka patriotyczna i społeczna. Wspomagała działania narodowo- wyzwoleńcze. W latach1863-1864 prowadziła szpital dla rannych powstańców w Strzelnie, w pomieszczeniach klasztornych.
1923 r - urodził się Eligiusz Zbigniew Gałęzewski,żołnierz AK, inżynier, absolwent uniwersytetów w Londynie i Los Angeles, znany amerykański konstruktor.Jest wychowankiem Gimnazjum Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.
1923 r -w inowrocławskiej Szkole Powszechnej im. Staszica powstała harcerska drużyna wilcząt im. Tadeusza Kościuszki. Kierowała nią Maria Zielonacka ( 1902-1979 ), nauczycielka, działaczka harcerska, w latach 1921-1925 komendantka hufca.
12
 1390 r - Kujawy inowrocławskie znalazły się pod rządami litewskiego księcia Wigunta- Aleksandra, brata Władysława Jagiełły.
1962 r - w Inowrocławiu odbył się wieczór autorski Pawła Jasienicy, autora znakomitych książek historycznych.
13
 1876 r - w Jeżycach pod Poznaniem urodził się Bolesław Wojkowski, znany bławatnik inowrocławski, aktywny działacz narodowy.Był prezesem tutejszego "Sokoła", stał także na czele Zrzeszenia Polsko-Chrześcijańskich Kupców i Bractwa Kurkowego. Zmarł w 1933 roku.
1930 r - w Rojewie rozpoczęło działalność Kółko Włościanek.
1983 r - w Opolu zmarła Janina Bross ( ur. 1896 w Inowrocławiu ) dr medycyny.Organizowała służby medyczne w czasie powstania wielkopolskiego, wojny polsko-radzieckiej i podczas wojny obronnej w 1939 r .W 1947 roku pełniła obowiązki naczelnego lekarza PCK na obszar Niemiec, później pracowała w Gliwicach i Opolu.
14 
1450 r - Gniewkowo uzyskało od Kazimierza Jagiellończyka potwierdzenia prawa magdeburskiego.
1872 r - oddana została do eksploatacji linia kolejowa Poznań-Inowrocław.
Pierwsze pociągi pokonywały tę trasę w 4 godziny i 46 minut.
1943 r -podczas akcji bojowej na bank "Społem" w Warszawie zginął Franciszek Bartoszek( ur. 1910 w Pieraniu) , członek PPR I GL.
Dowodził akcjami na restaurację " Mitropa" i gmach Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych. Przed wojną ukończył Akademię Sztuk Pięknych i pracował w Muzeum Narodowym w Warszawie.
15
1919 r - władze niepodległego Inowrocławia podjęły decyzję o przywróceniu lub nadaniu polskich nazw ulicom i placom.
16
1921 r - w Inowrocławiu założony został Klub Sportowy " Goplania"
1945 r - na mocy uchwały Prezydium MRN utworzono w Inowrocławiu Sąd Rehabilitacyjny do rozpatrzenia spraw osób represjonowanych za wpisywanie się na niemieckie listy narodowościowe.

17
1939 r - w Gnieźnie zmarł biskup Antoni Laubitz (ur. 1861 w Pakości), w latach 1888-1920 duszpasterz w Inowrocławiu. Był wybitnym organizatorem i społecznikiem.Wzniósł okazały kościół Zwiastowania NMP, plebanię, ochronkę, przytułek dla ubogich, obiekty gospodarcze w Popowicach, pomnik Św. Wojciecha, odrestaurował kościół NMP "Ruina" oraz farę Św. Mikołaja.Położył wielkie zasługi w walce z germanizacją.

2014 r -Papież Franciszek mianował Prymasem Polski biskupa Wojciecha Polaka pochodzącego z Suchatówki a urodzonego w Inowrocławiu.
18 
1909 r - urodził się Mieczysław Leon Dereżyński, dziennikarz i publicysta , w latach 1932-1938 redaktor "Dziennika Kujawskiego"
1942 r - w obozie koncentracyjnych w Dachau zginął ks. Stanisław Kubski ( ur, 1876 w Książu k.Strzelna), od 1923 roku proboszcz parafii Matki boskiej w Inowrocławiu, renowator kościoła.
19 
1684 r - potężny pożar spustoszył Pakość , ocalało tylko15 domostw, zabudowania klasztorne oraz młyny.
1931 r -zlikwidowany został powiat strzeleński jako odrębna jednostka administracyjna.
20
1409 r - na zamku inowrocławskim odbyła się poufna narada króla Władysława Jagiełły z wysłannikiem Wielkiego Księcia Witolda
1819 r -władze pruskie dokonały kasacji klasztoru Franciszkańskiego w Inowrocławiu
1881 r - urodził się Władysław Eugeniusz Sikorski, premier rządu polskiego na emigracji i wódz naczelny w latach 1939-1943. Przed wojną posiadał majątek ziemski w Parchaniu. W setną rocznicę urodzin mieszkańcy wsi wznieśli pamiątkowy obelisk.
1945 r -inowrocławski OTMUR zorganizował uroczyste otwarcie nowych kortów tenisowych w Solankach.W pokazowych zawodach wzięła udział wielka gwiazda tenisa, finalistka Wimbledonu Jadwiga Jędrzejowska, która grała z pięciokrotnym mistrzem Pomorza, Henrykiem Cereckim.
21
1510 r -Andrzej Kościelecki poleca sporządzenie spisu inwentarza w związku z przejęciem starostwa inowrocławskiego.Spis stał się cennym źródłem historycznym.
1649 r - nuncjusz apostolski stwierdził oficjalnie, że figura Matki Boskiej Markowickiej, nad którą pieczę sprawują ojcowie karmelici powinna być czczona przez wszystkich chrześcijan.
1945 r -Inowrocławskie Zakłady Sodowe wznowiły produkcję.
1979 r -w inowrocławskim szpitalu zmarł Eugeniusz Paukszta (ur.1916) , znany poznański pisarz, autor licznych powieści.
1982 r -zmarł Tadeusz Kaliski ( ur.1905 ), archiwista i regionalista, długoletni kierownik Archiwum Państwowego w Inowrocławiu, prezes oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, autor licznych publikacji.W okresie międzywojennym był aktywnym działaczem harcerskim.
22 
1761 r - wielki pożar w Strzelnie
1775 r -burmistrz Inowrocławia Jan Jerzy Wolter złożył w kościele Św. Mikołaja uroczystą przysięgę na wierność królowi pruskiemu. 
23 
1987 r - w Kazuniu Polskim zmarł Aleksander Oczachowski ( ur.1899 ), oficer, uczestnik wojny obronnej w 1939 roku, komendant Narodowej Organizacji Wojskowej w podokręgu inowrocławskim, komendant wojskowy kujawskiego rejonu Armii Krajowej.
24 
1819 r -burmistrz inowrocławski Łukasz Jastrzębski podpisał umowę z gwardianem Kajetanem Kisielewskim o przejęciu klasztoru przez miasto.
1976 r -ks. Bolesław Filipiak (1901-1979 ) , rodem z Ośniszczewka otrzymał kapelusz kardynalski.
25 
1902 r -nastąpiła konsekracja kościoła Zwiastowania NMP, monumentalnej, najwyższej na Kujawach świątyni, wzniesionej w/g projektu prof. Augusta Rincklake z Berlina.
1956 r - Józef Glemp przyjął w Gnieźnie święcenia kapłańskie, których udzielił mu biskup Franciszek Jedwabski.
26
1315 r -najstarsza wzmianka źródłowa o Sielcu k.Janikowa i Bożejewicach
1940 r -prawdopodobnie tego dnia zginął w Sachsenhausen ks. prefekt Władysław Demski
(ur.1884 ), nauczyciel religii, języków greckiego i łacińskiego oraz kultury klasycznej w Gimnazjum Jana Kasprowicza.
27
1925 r - miasto Inowrocław zostało wyłączone z powiatu.
1986 r - zmarł Henryk Czaman (ur.1907 ), artysta, malarz, znany głównie jako twórca obrazów o tematyce kujawskiej i wielkopolskiej. Tworzył w Ostrowie nad jeziorem Pakoskim, Janikowie i Inowrocławiu.
1990 r - pierwsze po wojnie demokratyczne wybory do samorządów terytorialnych.W Inowrocławiu zwyciężyło Porozumienie Obywatelskie "Solidarność".
28 
1908 r -znany krytyk literacki i dziennikarz Cezary Jellenta wygłosił w Inowrocławiu odczyty na temat: "Dzieła Wyspiańskiego" i "Wrogowie kobiet w literaturze" na zaproszenie Towarzystwa Samopomocy Naukowej Męskiej
1915 r - urodził się Teodor Gólczewski, matematyk i filozof w latach 1946-1963 nauczyciel w Gimnazjum Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. Zmarł w 1965 roku.
1980 r - zakończył się pięciodniowy strajk kolejarzy węzła inowrocławskiego, mający charakter ekonomiczny.
29 
1897 r - urodził się Konstanty Głowacki, działacz PPS, radny miejski, główny oskarżony po zajściach ulicznych w Inowrocławiu z 27 czerwca 1926 roku.
1901 r - urodził się Stefan Przybylski, w latach trzydziestych redaktor "Dziennika Kujawskiego" i prezes Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Inowrocławiu.
30 
1797 r - w Tarkowie k.Złotnik  Kujawskich urodził się Feliks Antoni Kraszewski, dr filozofii, uczestnik powstania listopadowego, członek Dyrekcji Towarzystwa Pomocy Naukowej w Poznaniu, współzałożyciel Ligi Polskiej w 1848 roku.Był wychowankiem szkoły przyklasztornej ojców reformatorów w Pakości.
1915 r -zmarł ks. Alfred Antoni Poniński (ur.1840 ), proboszcz w Kościelcu Kujawskim, dziekan inowrocławski, długoletni prezes powiatowego komitetu Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego w Inowrocławiu.
1943 r-w Stutthofie zginął Edmund Folleher (ur.1907 ), działacz harcerski, sekretarz Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Inowrocławiu. W czasie okupacji gromadził materiały dokumentujące działalność hitlerowców.

31
1425 r -członkowie samorządu miejskiego z burmistrzem Mikołajem Tyczą na czele wystawili akt wierności mieszczan inowrocławskich dla Władysława Jagiellończyka.
1987 r -Józef kardynał Glemp poświęcił nowy gmach Niższego Seminarium Duchownego w Markowicach. W uroczystościach uczestniczył Marcello Zago, generał zakonu oblatów.


























































































3 komentarze:

  1. Generally I do not learn article on blogs, however I wish to say that this write-up very
    compelled me to take a look at and do it!
    Your writing taste has been surprised me.

    Thank you, very nice post.

    Also visit my web blog: TomiWLadell

    OdpowiedzUsuń
  2. Hello colleagues, how is the whole thing, and what you desire to say concerning this piece of writing, in my view its truly awesome in support of me.

    OdpowiedzUsuń
  3. It's actually a nice and helpful piece of information. I'm satisfied that you just shared this useful info with us.
    Please keep us up to date like this. Thanks for sharing.

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za opinie! Zachęcam do zapoznania się z pozostałą zawartością strony oraz dyskusji na poruszane tematy. Zapraszam ponownie!