Żołnierski Pomnik

Światowe wojny i Powstanie żniwo swe zebrały

Wojna bolszewicka dorzuciła plon niemały

Prostym pomnikiem poległych tu uczczono

Według projektu inż.Michałowskiego obelisk ustawiono

Potem zadziwiające rzeczy się działy

Orły zniknęły, daty się zmieniały

Komuna prawdę dla pamięci zmieniała

Ale teraz wygląd i prawda wróciła ,cała.

Kamienne orły już na swoim miejscu i sprostowane zgodnie z pierwotnym wyglądem daty.

15 sierpnia 1930 roku w rocznicę "Cudu nad Wisłą''na cmentarzu parafii Zwiastowania NMP

(i znów moje związki-jestem tam przeważnie przynajmniej raz w tygodniu) odsłonięty został pomnik ku czci żołnierzy poległych w I wojnie światowej i w wojnie bolszewickiej.

Po drugiej wojnie światowej znikły z pomnika kamienne orły i zmieniono część wyrytych na nim dat.Zamiast 1919-1921 wyryto napis 1919-1945.Tłumaczono to pokrętnie tym, że na skraju tej kwatery pochowano ekshumowane z pod inowrocławskiego więzienia szczątki ofiar "krwawej nocy".Była to jednak niczym niewytłumaczona ingerencja w zmianę już istniejącego monumentu i chęć zafałszowania historii oraz wymazania z pamięci Polaków wydarzeń wojny bolszewickiej.

Podobnie jednak jak próby ukrycia zbrodni Katyńskiej, czy inwazji Sowietów na Polskę podczas II wojny światowej skutek był odwrotny.Pamięć o tym trwała i była przekazywana dzieciom i wnukom.Dziesięć lat temu przywrócono pomnikowi pierwotny wygląd.

Oryginalny pomnik został wzniesiony z inicjatywy inowrocławskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Opieki Nad Grobami Bohaterów, którego prezesem był wówczas inowrocławski architekt- Dominik Wróblewski.Powołano specjalny komitet na którego czele stali; prezydent Apolinary Jankowski, starosta Władysław Kutzner, mecenas Józef Mielcarek, Komendant garnizonu płk.Karol Hauke-Bossak oraz proboszczowie Stanisław Kubski i Bolesław Jaśkowski. Projekt wykonał poznański architekt inż. Michałowski zaś prace budowlane wykonała inowrocławska firma "Bracia Graczyk". Kamień na pomnik otrzymano z darowizn.Zebrano 4500 z wolnych datków, z tego ponad 4000 pochodziło z ofiar mieszkańców miasta.Wystawienie pomnika na tym cmentarzu było uzasadnione pochowano tam około 280 żołnierzy.Do dziś zachowało się 231 nagrobków, w tym blisko 50 bezimiennych.Na zakończenie zacytuję tekst z "dziennika Kujawskiego", który zachęcając wówczas do udziału w odsłonięciu pomnika pisał:" Po krwawych upiornych zapasach wojny światowej, boleśnie ucichły huraganowe ognie z dział. Wtedy wróg ze wschodu przekroczył granice Polski i zalał ziemie nasze. Od wiosny co dnia coraz gorsze i posępniejsze nadchodziły wieści. Nieprzebrane hordy piędź po piędzi zajmowały Polskę, zbliżając się ku stolicy. Kto z nas tych strasznych dni trwogi nie pamięta?"

Na szczęście potem był "Cud nad Wisłą" i wielki tryumf.Ale było wiele ofiar i zawsze będziemy o tym pamiętać. Po prostu bohaterom to się należy.A prawda należy się przyszłym pokoleniom.