Magia Bursztynowego Szlaku

Napisałem już wiele w tych kronikach o Bursztynowym Szlaku, Askaukalis, odkryciach archeologicznych z tego okresu, osadnictwie starożytnym w rejonie Inowrocławia itp.
Wyszedłem też z pomysłem budowy skansenu osady starożytnej opartej na legendzie Askaukalis oraz odkrytej osady z saliną i tężniami na inowrocławskim osiedlu Rąbin.
Myślałem o budowie osady w Inowrocławiu opodal Galerii Solnej, w pobliżu odkrytej saliny, kiedy jednak w historycznym miejscu, na polu Krzysztofa Patera w Kruszy Duchownej postawiono zrekonstruowaną świątynię celtycką z I wieku p.ne doszedłem do wniosku, że to jest najlepsze miejsce na stworzenie całej osady.
W dodatku doskonale realizacja takiego projektu wpisywała by się w podniesienie atrakcyjności turystycznej regionu z wykorzystaniem Noteci.
Ścieżka rowerowa z Kruszwicy do Inowrocławia, spływy kajakowe i turystyczny szlak wodny na tej samej trasie, z przedłużeniem do Kruszy Duchownej, łączące Gopło, zabytki Kruszwicy, Centrum Dziedzictwa Kujaw Zachodnich w Łojewie,pamiątkowy park bitwy pod Mątwami i skansen Askaukalis to było by coś i z pewnością przyciągało by rzesze turystów i mieszkańców Kujaw.

 Zdjęcia pochodzą z zrekonstruowanej Faktorii Rzymskiej w Pruszczu Gdańskim.

 Poniżej północny odcinek Szlaku Bursztynowego.

 
To inowrocławski odcinek Szlaku Bursztynowego i mapa osadnictwa z tego okresu.

Już od dawna chodzą po mojej głowie takie obrazy z Askaukalis w roli głównej- potężne Emporium Handlowe odtworzone nad Notecią na Paterowym polu w pobliżu celtyckiej świątyni, wzbogacone saliną z tężniami.

 Miasto i Gmina Inowrocław wspólnie powinny się zająć realizacją tego projektu.

Askaukalis największy w Barbaricum targu

Czy obudzisz się kiedyś ze swego letargu

Pokażesz piękno bursztynu i Emporium potęgę

Otworzysz znowu zamkniętą księgę

Czeka na ciebie Paterowe pole

W świątyni modły na tę intencję wznoszą

By rzymskie budowle zapełniły te rolę

Błagalnie oczy ku niebiosom podnoszą

Złoto północy znowu pracownie obrabiają

Tuż obok tężnie sól dają białą

Wielki szlak słonecznego kamienia

Znaczy znów swą drogę i wychodzi z cienia.

Baryłki jantaru nie były tu rzadkością

Kochała ta ziemia złoto północy

Ciągnęły karawany ze wszech stron

Handel kwitł niemal bez przerwy, w dzień i w nocy

Bursztyn, sól, zboża, skóry, tkaniny

Broń, zbroje, naczynia, szkło, wyroby z rogu i kości

Ozdoby dla kobiety i dziewczyny

Askaukalis wszystkie bogactwa świata na swym targu gościł.

 Na przełomie starej i nowej ery w wyniku ekspansji rzymskiej doszło do podziału Europy na dwa różne światy: cywilizacji antycznej i Barbaricum.
Granicę między nimi, na okres prawie 400 lat wyznaczają rzeki Dunaj i Ren.
Oba te światy połączone są jedną z najważniejszych dróg świata starożytnego- Szlakiem Bursztynowym. Prowadził on z Akwilei nad Morzem Śródziemnym- przez Kujawy_ ku południowemu wybrzeżu Bałtyku, zasobnemu w bursztyn.

Współpraca z Faktorią w Pruszczu Gdańskim dostarczyła by wielu informacji potrzebnych do budowy i wyposażenia takiej osady.
Wykorzystanie ich doświadczeń pozwoliło by wybudować taniej i sprawniej nasze Askaukalis.

 Pierwszą odkrytą pracownią bursztyniarską na Kujawach i w całym Barbaricum czyli poza obszarem Imperium Rzymskiego była pracownia w Jacewie na obrzeżach Inowrocławia.
Usytuowana była w obrębie domu, datowanego na III wiek n.e. Pozostałości poprodukcyjne składały się z około 5000 baryłek surowca, półwytworów paciorków z różnych faz obróbki oraz najliczniejszych drobnych ścinków i pojedynczych gotowych paciorków( to świadczy o wielkości pracowni).
 Oprócz pracowni bursztyniarskiej w Jacewie odkryto później kolejne m.in. w Łojewie, Inowrocławiu( przy ul. Popowickiej i na Rąbinie),Kruszy Zamkowej, Gąskach, Wierzchosławicach, Konarach i w Janowicach koło Włocławka. Kujawskie pracownie bursztyniarskie( łącznie 14) stanowią 2/3 wszystkich tego typu obiektów znanych z obszaru całego Barbarricum.
Natomiast 16 ha Askaukalis było największym targowiskiem
"barbarzyńskiej "Europy , było też naczelnym ośrodkiem rozległej aglomeracji.
Na obszarze wiązanym z Askaukalis odkryto ponad 140 różnych punktów osadniczych. Tworzą one kilka skupisk, każde składające się przynajmniej z jednej dużej osady (3-5 ha), kilku mniejszych
( około1 ha ) oraz kilkunastu śladów różnorakiej eksploatacji gospodarczej, a także cmentarzysk i sanktuariów- obiektów kultu publicznego.
Takie skupiska osadnicze umiejscowione były w Łojewie-Sikorowie, Rąbinie-Solankach, Jacewie-Latkowie oraz w Przedbojewicach.
Zaopatrywały one emporium w Kruszy Zamkowej w produkty żywnościowe niezbędne do egzystencji dużego skupienia ludności miejscowej, jak i kupców, strażników i wszystkich innych podążających Szlakiem Bursztynowym.
Niektóre z nich produkowały towary służące do handlu wymiennego i pozyskiwania importów przywożonych z antycznego świata.
Gdzież więc jeśli nie tutaj powinna stanąć starożytna osada?

Starożytni mieszkańcy Italii znali bursztyn od dawna, pisali o nim starożytni historycy np. Pliniusz.
W samym Rzymie bursztyn stanowił towar luksusowy, łatwiejszy dostęp do surowca poprzez Szlak Bursztynowy zaowocował częstym stosowaniem go w sztuce użytkowej. W słynnych warsztatach w Akwilei wytwarzano : kolie, zawieszki, klamry,figurki i oprawy do zwierciadeł.
Do Imperium Rzymskiego trafiały również wytwory pracowni bursztyniarskich z terenu Barbaricum.

Magazyny, stragany, największe świata bogactwa

Złoto, broń, bursztyn i sól biała

Naczynia i tkaniny o jakich 

barbarzyńska Europa nawet nie słyszała

Tutaj ta ziemia, w to wszystko opływała

Teraz wszystkim przypomnieć o tym by chciała.