Listopadowe Kalendarium Kujawskie

1

1918- urodził się Bernard Mrozowski, znany trener bokserski inowrocławskiej "Goplanii".

Zmarł w 1989 roku.

1936- zmarł Władysław Cegiel (ur.1853), nauczyciel, publicysta, pszczelarz, współzałożyciel Towarzystwa Pszczelarzy w Inowrocławiu (1880), współtwórca pierwszej w mieście biblioteki publicznej9prywatnej).

1939- w inowrocławskim starostwie hitlerowcy dokonali aresztowania 39 księży z miasta i okolicy.

2

1942- Niemcy założyli obóz pracy dla Żydów w Kruszwicy

1946- zmarł Andrzej Dzikiewicz (ur.1877), malarz, nauczyciel w latach 1924-1939 uczył rysunku w Gimnazjum Jana Kasprowicza. malował pejzaże, portrety religijne, próbował malowania na szkle, drzeworytu, a także rzeźby. Wykonał m.in. oryginalną kapliczkę w stylu góralskim dla inowrocławskiej szkoły.

3

1794- w Warszawie w walce z wojskami rosyjskimi zginął Jakub Jasiński (ur. 1759 w Szarleju), generał w powstaniu kościuszkowskim, jakobin polski, poeta. Wsławił się wznieceniem insurekcji w Wilnie.

4

1917- powstało Kółko Rolnicze w Lisewie Kościelnym

1957- wicepremier Zenon Nowak dokonał otwarcia Janikowskich Zakładów Sodowych

1980- zmarł Józef Bączkowski (ur.1902), nauczyciel, żołnierz Armii Krajowej, działacz społeczny.

W latach 1945- 1970 pracował w I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Jana Kasprowicza

( później I LO) w Inowrocławiu jako nauczyciel wychowania fizycznego.

Wychował grono świetnych sportowców, twórca znakomitych drużyn koszykarskich.

5

1940- w Żyrardowie zmarł ks. Romuald Sołtysiński (ur.1878), od 1906 r. wikary a następnie proboszcz w Siedlimowie, w latach 1929-1939 proboszcz w Rzadkwinie, wybitny działacz społeczny, członek licznych organizacji rolniczych i kulturalnych.

1989- uroczystą mszą św. z udziałem chóru katedralnego z Gniezna zainaugurowany został w Inowrocławiu "V Tydzień Kultury Chrześcijańskiej" organizowany przez Klub Inteligencji Katolickiej.

6

1897- urodził się Stanisław Kiełbasiewicz, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej w Inowrocławiu.Zginął w 1939 roku podczas "krwawej nocy" w inowrocławskim więzieniu.

7

1911-zapadł się dom przy ulicy Orłowskiej w Inowrocławiu, powstało zapadlisko o powierzchni 1400 m kw.

1942- w rejonie Suchatówki hitlerowcy rozstrzelali 144 Polaków.

8

1924- ksiądz Antoni Laubitz został biskupem sufraganem gnieźnieńskim

1925- powstało Kujawskie Towarzystwo Społeczne w Inowrocławiu

9

1887- w Strzelnie ukazało się czasopismo "Nadgoplanin"

1964- Wincenty Domisz został przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Inowrocławiu.

10

1912- na ulice Inowrocławia wyjechał pierwszy tramwaj.

Linię tramwajową wykonało Berlińskie Towarzystwo Elektryczne.

1939- w lesie koło Zajezierza rozstrzelany został przez hitlerowców ks. Bolesław Jaśkowski (ur.1884), dłogoletni proboszcz inowrocławskiej parafii farnej, społecznik.

11

1845- urodził się Marcin Kazimierz Nowakowski, kupiec inowrocławski, działacz narodowy i kulturalny, właściciel znanego składu towarów kolonialnych. Na przełomie stuleci odbywały się u niego popularne wieczory literackie. Zmarł w 1916 roku.

1985- w Poznaniu zmarł Witold Degler (ur.1915), znany satyryk i poeta, współpracownik "Szpilek" i "Karuzeli". W czasie okupacji pracował w Kruszwicy i wstąpił tam w szeregi Polskiej Armii Powstańczej: w latach1943-1945 więziony m.in. na Błoniach.

12

1415- król Władysław Jagiełło rozszerzył przywilej z sierpnia tego roku i nadał pakoskim mieszczanom zwolnienie od opłat celnych na terenie całej Korony.Podobny przywilej posiadał na Kujawach tylko Brześć Kujawski.  

13

1876- powstało Kółko Rolnicze w Strzelnie

14

1898- urodził się Feliks Adamski, zakonnik, senior oblatów polskich. Pełnił różne funkcje zakonne m.in. był mistrzem nowicjatu i superiorem w Markowicach.Brał udział w I wojnie światowej, powstaniu wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej, podczas II wojny światowej więziony w obozach koncentracyjnych.

15

1880- w Inowrocławiu urodził się Stanisław Łabendziński, chemik, geograf, działacz ochrony przyrody, długoletni dyrektor Gimnazjum Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy. Zmarł w 1933 r.      

1921- 4 Kujawski Pułk Artylerii Lekkiej przeniesiony został z Włocławka do Inowrocławia.

1931- zmarł Józef Eckert (ur.1870), restaurator, działacz narodowy i społeczny.Był prezesem i sekretarzem okręgowym Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", w latach 1918-1919 komendantem inowrocławskiej Straży Ludowej, w okresie II Rzeczypospolitej- naczelnikiem Okręgu VI Wielkopolskiego Związku Straży Pożarnych w Inowrocławiu.

1990- zmarł Zbigniew Lissowski (ur.1934 w Białożewinie na Pałukach), nauczyciel historii, w latach 1978-1990 dyrektor II LO im. Marii Konopnickiej w Inowrocławiu.

16

1912- urodził się Stanisław Dyzma Prosiński, chemik-organik, profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Opublikował ponad 100 prac na temat właściwości drewna.Wychowanek i krótko po wojnie nauczyciel Gimnazjum Jana Kasprowicza.

1914- w Gnieźnie zmarł Modest Maryański(ur.1854), podróżnik, odkrywca, publicysta. W czasie podróży po Australii odkrył złoża złotonośne, stając się właścicielem kopalni złota"Maryański Syndicate".Gromadził okazy geologiczne, botaniczne i zoologiczne, które przekazał Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk.Pochodził z chłopskiej rodziny rodem z Gniewkowa.

17

1893- w Strzelnie zmarł ks. dr Antoni Kantecki(ur.1847), proboszcz strzeleński, publicysta, prezes Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego.

1927- otwarto nowy gmach szkolny Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. Marii Konopnickiej w Inowrocławiu.

18

1938- w Janowej Dolinie na Wołyniu zginął wskutek zaczadzenia Witold Koczorowski (ur.1912 w Inowrocławiu), utalentowany grafik, ilustrator książek, twórca exlibrisów.   

19

1959- powstało Towarzystwo Miłośników Miasta Inowrocławia.

20

1908- w Warszawie zmarł Tomasz Pajzderski (ur.1864), architekt, twórca m.in. wnętrza klasycystycznego pałacu w Lubostroniu oraz gmachu hotelu "Bast" z salą teatralną w Inowrocławiu, czy też poznańskiego "Bazaru".

21

1947- w Inowrocławiu zmarł ks.Kazimierz Miaskowski (ur.1875),proboszcz w Ostrowie k. Janikowa

i Gniewkowie, autor licznych prac z historii Kościoła.

22

1928- w Morano (włoski Tyrol) zmarł dr Walter Buresch (ur.1860), ostatni niemiecki starosta inowrocławski w okresie zaborów, autor obszernej pracy "Der Kreis Hohensalza"(1911).

1929- zmarł inż. Leon Czarliński (ur.1860),właściciel i dyrektor inowrocławskiej Fabryki Maszyn Rolniczych"Głogowski i Syn", organizator życia gospodarczego  i społecznego na Kujawach.

23

1227- w Marcinkowie Górnym koło Gąsawy zginął książę krakowski Leszek Biały (ur.1186 lub 1887).

24

1856- w Pieraniu urodził się Witold Józef Preyss h. Jastrzębiec, inżynier, działacz społeczny. 

W 1870 r. założył tajne koło młodzieży polskiej im. Tomasza Zana (TTZ) w gimnazjum inowrocławskim.Zmarł w 1932 r. w Rękawczynie. Jego syn Jerzy (pseu.Waldorf), był wybitnym pisarzem i krytykiem muzycznym.

25

1909- odbyły się wybory do inowrocławskiej Rady Miejskiej, w rezultacie których radnymi zostali wyłącznie Niemcy i Żydzi.

26

1927- na cmentarzu w Górze ( w grobowcu rodziny Znanieckich) pochowany został Stanisław Przybyszewski- "Meteor Młodej Polski"(ur.1868, zmarł 23 listopada w Jarontach).

27

1899- zmarł Ernest Hesse 9ur.1857), burmistrz inowrocławski.

28

1257- biskup włocławski Wolimir ogłosił w Parchaniu bullę papieża Aleksandra IV.

1983- powstało Towarzystwo Miłośników Miasta Strzelna.

29

1967- zmarł Alfred Waldemar Szwarkert (ur.1896), adwokat, prezes Stronnictwa Demokratycznego  

w Inowrocławiu, ojciec Andrzeja(Jędrka 1933-1944), najmłodszego powstańca warszawskiego.

30

1238- najstarsza wzmianka źródłowa o klasztorze OO.Franciszkanów w Inowrocławiu.

1902- w Inowrocławiu zmarł Samuel Hoeniger, prawnik, współtwórca T.A."Solanki  Inowrocławskie"( 1875).