Askaukalis- ciąg dalszy

W drugim odcinku historii osadnictwa starożytnego w okolicach Inowrocławia chciałbym nieco przybliżyć i uzmysłowić jego bogactwo na naszej kujawskiej ziemi.

Wypada zacząć od tytułowego ASKAUKALIS , wielkiego 16 ha emporium handlowego położonego u południowych obrzeży miasta w pobliżu dzisiejszej Kruszy Zamkowej.Była to największa na Kujawach i nie tylko osada, centrum władzy i główny ośrodek handlu i kultu dla całego regionu.Pisał o tym w swoim "Zarysie Geografii" Klaudiusz Ptolomeusz działający w egipskiej Aleksandrii wielki badacz i geograf w II wieku n.e.Tutaj też odkryto największy na terenie całego europejskiego Barbaricum (barbarzyńskich ziem  podbitych przez legiony rzymskie) skarb złożony ze 160 monet rzymskich i oprócz tego jeszcze innych np. celtyckich.Znajdowały się tam też sanktuaria naziemne i wziemne z budynkami świątyń, ofiarami ze zwierząt, szczątkami ludzi, naczynia ceramiczne, pozostałości po obróbce bursztynu,pracownia wytwarzająca grzebienie oraz ślady produkcji hutniczej.Ważnym odkryciem są groby księżniczek (matki i córki) z unikalnym wyposażeniem i bardzo bogatą symboliką rytuału pogrzebowego, nie znajdują w tym analogii na naszym kontynencie.
MĄTWY- tam znajdowała się okresowo działająca osada związana z przeprawą przez Noteć z niewielkim cmentarzyskiem, małym sanktuarium i depozytem monet.
INOWROCŁAW- UL. POPOWICKA
Osada przy przeprawie przez Noteć naprzeciwko Kruszy Zamkowej egzystująca od II wieku p.n.e.- V wieku n.e.Kilkadziesiąt domostw i urządzeń gospodarczych: studni, pieców, piwniczek oraz licznych spichlerzy i stodół z zapasami zboża.Małe sanktuaria i obiekty obrzędowe, najpóźniejszy z IV wieku n.e.z wielkim głazem z obrabianą płaszczyzną- ołtarzem, pozostałości obróbki bursztynu oraz liczne importy rzymskie.
RĄBIN- SOLANKI
Rozległa osada 4-5 ha stosunkowo niedawno odkryta w dolince Słonego Rowu z ponad 30 domostwami z II- IV wieku n.e. w pobliżu dwie mniejsze oraz salina z unikalną tężnią - najstarszą w Europie, Pracownia bursztyniarska, piece i urządzenia związane z produkcją żelaza i wapna, miejsce obrzędowe, w którym składano spalone szczątki ludzi i pozostałości wyposażenia w tym rozbitych naczyń wytworzonych w rzymskich prowincjach nad Renem. Odkryto tam także 4 cmentarzyska- na wszystkich groby z pochówkami szkieletowymi, a na dwóch kapliczki, depozyt monet greckich i późniejszych rzymskich oraz liczne importy przedmiotowe( przedmioty, ozdoby i wyposażenia przywiezione lub nabyte od obcych kupców).W pobliżu druga osada i sanktuarium z ofiarami ze zwierząt i ludzi ( dzieci) zlokalizowana w Solankach przy stawku.
JACEWO- LATKOWO
Kilka dużych osad zakładanych w okresie od II wieku p.n.e. do V wieku n.e.na obrzeżach bagien Kozłówki a tam pracownia bursztyniarska-pierwsza odkryta w Europie poza Imperium Rzymskim,  warsztat obróbki poroża, pozostałości obróbki hutniczej, importy rzymskie, obiekty obrzędowe.
ŁOJEWO- SIKOROWO-SZYMBORZE
Zespół dużych osad rozciągających wzdłuż doliny Parchani i jeziora Szarlej funkcjonujących kolejno w okresie II w. p.n.e. - V w.n.e. pracownia bursztyniarska, liczne importy rzymskie, obiekty obrzędowe ( ofiary ze zwierząt).
Szymborze- największe na Kujawach cmentarzysko użytkowane przez kilkaset lat, niestety prawie doszczętnie zniszczone przez wielowiekową eksploatację piasku.
TO TYLKO WYBRANE NAJWIĘKSZE OSADY W REJONIE NASZEGO MIASTA- a w ogóle stwierdzono w Inowrocławiu i okolicach 140 punktów osadniczych różnej wielkości w opisywanym okresie dziejów- to jest niesamowite tym bardziej że jeszcze niedawno nie mówiło się o tym wcale.
Wystawa Askaukalis jest ciekawa, ładnie urządzona ale nie ma na niej eksponatów z najnowszych wykopalisk prowadzonych na terenie miasta i okolicy. Musimy o nie walczyć, aby były wystawione tu gdzie zostały wydobyte.WARTO jednak pomyśleć o większej i bardziej spektakularnej ekspozycji starożytnej przeszłości naszej kujawskiej ziemi - zbudujmy SKANSEN osadnictwa z tamtych czasów.

 Czerwone owale to osady 2-5 ha,zakreskowany owal to emporium Askaukalis, czerwone zamalowane kółka osady 1 ha i mniejsze.Jak widać na tej mapie było to bardzo bogate osadnictwo, wiele osad, warsztatów rzemieślniczych i śladów innej aktywności w tym starożytnym okresie naszych dziejów.

Powstał na razie jedyny w Polsce skansen faktorii rzymskiej, można zaczerpnąć stamtąd trochę wzorów, wzbogacić je o własne, dodać wiedzę z naszych regionalnych odkryć( emporium handlowe, tężnie rzymskie, produkcja soli i inne) i stworzyć projekt naszej niepowtarzalnej osady starożytnej.

Nowe widoki, podróże, różne myśli wyzwalają

Pozwalają inaczej myśleć, pomysły podsuwają

To co dobre, pożyteczne można u siebie za asymilować

Nie powielać, ale co najlepsze wysublimować.

Tężnie Rzymskie można dużo mniejsze zbudować

Zbiorniki na solankę z gliny wylepić

Paleniska i naczynia do produkcji soli przygotować

Palisadę, wieże i warsztaty z tamtych czasów stworzyć

Chaty postawić, wytworzyć  różne narzędzia i sprzęty

Organizować pikniki, pokazy i archeologiczne spędy

Skansen Faktorii inowrocławskiej ukształtować

Pokazać ówczesne cmentarzyska

Umieścić w chatach ciekawe znaleziska

I przed bramą można już wycieczki przyjmować.

Emporium przez Ptolemeusza opisane

W pobliżu Inowrocławia było zbudowane

Więcej Rzymskich Faktorii w naszym rejonie istniało

Gdyby udało się to przedstawić to byłoby niemało

Taki skansen byłby atrakcją miasta na lata

Przyciągałby tu turystów z Polski, a może i ze świata.

Jest w Rzymie Coloseum, są w Egipcie piramidy

U nas mogą być starożytne tężnie i zbiorniki z gliny

Może to dość kiepskie porównanie

Ale jedyny taki obiekt w Europie powstanie

Też niepowtarzalny, ciekawy, niewątpliwie pionierski

Wszak wzorzec z II wieku po Chrystusie mamy

W skansenie wszelkie znaleziska z okolicy umieścić możemy

I jeszcze na pewno dużo ciekawych rzeczy znajdziemy

Wiele obiektów się ostatnio buduje

Archeolodzy to wykorzystują, ekspedycja ciągle pracuje.

Czekamy na wyniki , zacieramy ręce

Budujmy ten skansen- niech tak myśli ludzi jak najwięcej.