W hołdzie Kazimierzowi Konradowicowi

Wielokrotnie pisałem już o księciu Kazimierzu Konradowicu, dzisiejszy post nawiązuje do tych artykułów, przypomina założyciela naszego miasta, jego zasługi, moje projekty i propozycje upamiętnienia tej najważniejszej postaci w dziejach miasta.

Dzisiejszy post zbiera też niemal wszystkie wiersze traktujące o księciu i dlatego jest  niezwykły.

Średniowieczne miasto wielkim murem otoczone

Twierdza, której głębokie fosy broniły

Trzy potężne zamczyste bramy

Wielki Rynek, handel królewskiemu oku miły

Sukiennice, ważnica,sądy, które w całym regionie rozstrzygały

Zamek, klasztor,szpital, kościoły, prestiż nie mały

Utwardzone, szerokie trakty, stragany, kamienice

Tak Kazimierz zaplanował swoją stolicę.

Pokaż grodzie jaki byłeś piękny

Jak prezentowałeś swą potęgę

Bramy, fosy,masywne mury

 Widok mężny

Olbrzymi Rynek jak mało który

Wyrośnij tu znowu, jako miniatura

Pokaż potęgę kujawskiej stolicy

Niech wiedzą w Polsce, że Kujawy

to nie tylko rolnicy

Staniesz tu znowu w całej swej krasie

Przypomnisz historii wielkie karty

I swego twórcę, bo tego warty.

 

 

Bramy i baszty, fosy rowy

Ratuszowa wieża wyniosła

Potężne mury obronne

Największy rynek w kraju

Klasztor, kościoły i książęcy zamek

Średniowieczne miasto od nowa zbudowane

Na Nowych Solankach obok widokowej wieży

Dajmy świadectwo historii

miastu to się należy.

***

Cały średniowieczny gród

w brązie lub kamieniu przedstawiony

Książę Kazimierz na jego Rynku z drużyną

Byłbym tym widokiem niemal rozanielony

Wokół na alejkach portrety wszystkich zasłużonych

Historyczne wielkie postaci

z dziejami miasta związane

To wszystko w jednym miejscu

Taki park pamięci. Amen

***

Książę Kazimierz Kujawski założyciel naszego miasta nie doczekał się nigdy pomnika, czy też innej poważnej formy upamiętnienia swojej postaci i wybitnych zasług wobec Inowrocławia.Stało się tak prawdopodobnie dlatego iż przez wielu kronikarzy i historyków był i jest postrzegany
jako osoba wielce kontrowersyjna, jest tak oceniany między innymi przez Jana Długosza.Jednak gdy przyjrzymy się jego działalności bliżej dochodzimy do wniosku, że wszystkie kontrowersyjne unie wojenne były chwilową polityczną potrzebą podporządkowaną dalekowzrocznym celom związanym z budowaniem odpowiedniej pozycji grodu, Kujaw i państwa polskiego.W różnych momentach dążył do ograniczenia wpływów i wielkości Pomorzan czy Krzyżaków i podejmował odpowiednie kroki polityczne.Natomiast jego zasługi wobec naszego miasta są wielkie i niepodważalne.T o on dał temu miastu prawa miejskie, z wielkim rozmachem wytyczył linię murów obronnych, siatkę ulic z położonym w centrum rynkiem i stojącym na nim kościołem  Św. Mikołaja. Rynek był niezwykle rozległym jak na owe czasy placem, w momencie lokacji największym w Polsce.Umiał korzystać z dobrych wzorców. Po pobycie we Wrocławiu poszedł w ślady rodziców Konstancji wrocławskiej i ufundował klasztor i kościół dla Franciszkanów w naszym mieście.Tuż obok nowo wybudowanego zamku książęcego, swojej siedziby.Konwent inowrocławski zalicza się do najstarszych w Polsce.Gwardian inowrocławski Mikołaj był określany w 1241 roku jako kustosz.Dowodzi to że klasztor inowrocławski stanowił kustodię obejmującą klasztory pruskie i wielkopolskie. Dopiero pod koniec XIII wieku ustąpił w godności klasztorowi gnieźnieńskiemu . Zakonnicy prowadzili kancelarię książęcą, organizowali ważne narady, zjazdy i pertraktacje polityczne oraz prowadzili działania wywiadowcze.
Konwent inowrocławski odgrywał więc głównie za sprawą naszego księcia ogromną rolę w XIII wiecznych politycznych realiach grodu i nie tylko.
Nie ulega wątpliwości, że Kazimierz Kujawski był sprawnym politykiem i mężem stanu i on stworzył potęgę i świetność naszego grodu.Stworzył go od podstaw i uczynił stolicą Kujaw.
Za to należy mu się nasze uznanie i szacunek. 

 

Kazimierzu pamiętasz pole, które w gród wielki zamieniłeś

Kościoły, rynek, szpital, Franciszkanów

Ulice, kramy, warsztaty, mieszczan, rycerską drużynę

Szkoły, prawo, sądy, dworskie zwyczaje

Politykę, zjazdy,obrady, przywileje

Książę, czy ktoś to tu jeszcze pamięta?

Czy uczczą to jakoś, masz jeszcze nadzieję?

***

Nie ma w dziejach miasta tak niedocenianego i źle ocenianego człowieka

Jak książę założyciel, królewskiego rodu protoplasta

Któż tak wielki, tak długo na uznanie czeka?

Siedem i pół wieku w jego mieście trwało

Nim jego potomkom na mszę za ojca się zebrało

Ileż jeszcze lat, czy może wieków

Musi minąć, by ciepło pomyśleć o tym człowieku?

***

 

Któż jak on tak daleko sięgał umysłem?

Kto planami tak czasy wyprzedzał?

Inowrocław na wzór wszystkim postawił

Kujawską stolicę wszem i wobec rozsławił

Nadszedł czas by wskrzesić miniaturę

Całego jego wspaniałego grodu

Z rozmachem godnym jego myśli

Na rynku powinien stanąć książę z drużyną

Wielki bohater kujawskiego narodu

Powinność nasza to przypomnieć jego postać potomnym

Twórca Inowrocławia był władcą upartym i niezłomnym

Tak samo syna Władysława wychował

I ten na króla zjednoczonego kraju się koronował.

 

 

Przywieźć możemy pnie, kamieni bryły

Skrzyknąć rzeźbiarzy, by dawne postaci odżyły

Czeka Inowrocław na królów, książęta, franciszkanów

Na zarys murów, baszty, zamczyste bramy

Przywróćmy sławę średniowiecznego grodu

Wtedy był wspaniały, doceniany i kochany. 

Mury obronne wały i fosy

Zamczyste bramy i baszt szesnaście

Gdyby załogę odpowiednią miały

W obronie sprawiały by cuda

Obrońcy doznali by chwały

Dając nadzieję że walka się uda.

Wokół miniatury grodu

Wałów, murów, rowów fosy

Nie może zabraknąć

To da pojęcie o miasta potędze

I jego znaczenie przypominać będzie

Jak nasza odezwa do narodu

Takie wielkie historyczne fotosy

Nasze bramy zatrzymywały wrogów

Granic kraju strzegły te fosy.

 

Gdy stanie cały gród w miniaturze

Pokaże swoją wielkość i potęgę

Swoje znaczenie w historii kraju

Patrząc, przeczytasz średniowieczną księgę

Lata świetności i urodzaju

Książę Kazimierz na wielki rynek wyjedzie

Wreszcie zostanie doceniony, ja w to wierzę.

 

Plastyczna mapa średniowiecznego grodu

Pokaże nasze miejsce na ziemi

Przypomni rozmach budowniczych

Budowle i wielkie plany

Nadzieję że wszystko się zmieni

Znowu odrodzi się kraj kochany

Zabliźni się państwa rozdarcie

I mały Kujawiak stanie na jego warcie

Wielki Kazimierza gród wyśniony

U Łokietka korona na skroni

Inowrocław średniowieczny 

tu zmartwychwstanie

A ty podziwiając, obok poleżysz

i zjesz śniadanie.

***

Wyrośnie Grodzisko na solankowym placu

Chętnie pokażemy je wszystkim przybyłym

Złoty okres Inowrocławia

Konradowica niemowlę wypieszczone

Przez jego wnuka na twierdzę ukształtowane

Stało na straży polskich granic

Ojczyznę czciło jak Święty Sakrament

Teraz domaga się przypomnienia

Musimy to w końcu zrobić

Przecież to nie jest bez znaczenia.

Inowrocław

Gród z brązu odlany lub w kamieniu wykuty

Na największym rynku Kazimierz na koniu

Galopujący dostojnie, pełen dumy

Nie kłania się nikomu

Nie musi, to jemu kłaniają się tłumy

Od nas mu też należy się szacunek

Za pomysł, rozmach i o gród starunek.

 

Średniowieczne miasto wyrośnie na parkowym skwerze

Wzniesie obronne mury, baszty i bramy

Nieprzypadkowo taką lokalizację wybierze

Tu najwięcej turystów i kuracjuszy przecież ściągamy

Znowu pokażemy wielki urbanistyczny rozmach Konradowica

Przybyszom opadną szczęki i pobledną lica

Zamek, ratuszowa wieża, kościoły, szpital, sukiennice

 to wszystko wyrośnie

Na taki widok oniemieją wszyscy goście

Największy rynek i szerokie trakty utwardzone balami

Inowrocław był pierwszy, nikt w okolicy tak

nie budował przed nami

Odlany z brązu lub wykuty z kamienia

Stanie tu znowu spełniając nasze marzenia.

 

     Kazimierzowi

Książę, to tutaj siedzibę sobie obrałeś

Temu miastu zamek i klasztor dałeś.

Franciszkanów sprowadziłeś,

Kościoły i szpital po sobie zostawiłeś.

Gród i jego rynek wspaniały

Długo przypominały dni Twojej chwały.

O jednej koronie dla Polski myślałeś

To tutaj małego Łokietka wychowywałeś.

Inowrocławiu, dlaczego po wiekach

Już nie pamiętasz tego człowieka?

 

 

 Jak wielki urbanista to zaprojektował

Wielki przestronny Rynek nie powstydziłby się Europy

Książę gród do wielkiej przyszłości szykował

Siatka ulic, umocnienia, kawał dobrej roboty

Zamek, klasztor i przy boku Franciszkanie

Kancelaria, pertraktacje, układy, wywiad to dla nich zadanie

Kontrowersyjne unie to tylko polityka

Osłabienie wrogów, przyszłość kraju, taktyka

Skrzywdzony, błędnie oceniany, nie doczekał chwały

A szkoda w wielkość miasta miał wkład niemały.

***

Przy starym grodzie rozpalą ogniska

zjedzą kiełbaski zobaczą warownię z bliska

Przyjadą w pobliże rowerami

By sprawdzić co było za potężnymi murami

Wielki targ i sukiennice gród zaprezentuje

Tak było w XIII wieku, każdy inowrocławianin

dumny się poczuje

Szpital, kościoły, warsztaty rzemieślnicze

Szerokie, dobrze zbudowane, utwardzone ulice

Obok książę na koniu poprowadzi drużynę

By chronić w mieście każdą dziecinę

To on dał życie i rozmach temu miastu

Pokaż swą twarz Kazimierzu, w tej twierdzy Piastów.

***

Przy klasztorze franciszkańskim
Ten co go stworzył powinien stanąć
Na koniu w galopie swój miecz wznieść
Jak wtedy gdy gród ten śpiewał mu pieśń      
W światłach na całe miasto zabłysnąć            
Sprowadził tu zakonników, siedzibę im zbudował
Konstancja wzorce z Wrocławia mężowi dała
Swego syna na króla tu wychował
Eufrozyna dzielnie mu w tym pomagała
Henryk  Pobożny  pomocą służył
Jak zamek zbudować i do czego zakonu użyć.

Jak wielki urbanista to zaprojektował
Wielki przestronny Rynek nie powstydziłby się Europy
Książę gród do wielkiej przyszłości szykował
Siatka ulic, umocnienia, kawał dobrej roboty
Zamek, klasztor i przy boku Franciszkanie
Kancelaria, pertraktacje, układy, wywiad to dla nich zadanie
Kontrowersyjne unie to tylko polityka
Osłabienie wrogów, przyszłość kraju, taktyka
Skrzywdzony, błędnie oceniany, nie doczekał chwały
A szkoda w wielkość miasta miał wkład niemały.

***

 

Mury obronne z bramami trzema

Wokół osadzonych baszt szesnaście

Rynek wspaniały pośrodku

Gotyckich budowli kilkanaście

Mieszczańskie kamienice bogate

jak na duże miasto przystało

I inne biedniejsze dzielnice

tych jak wszędzie też nie brakowało

Targi, stragany kupieckie, warsztaty rzemieślnicze

Dobrze Kazimierz zbudował tę swoją stolicę

Stwórzmy miniaturę to przedstawiającą

Na każdej bramie i baszcie wielką postać upamiętniającą

Niech świadczy to o dziejach i grodu potędze

I po wsze czasy pamiątką tego będzie.

 

***

 

Które miasto takie fortyfikacje miało

Tysiąc osiemset metrów to niemało.

Szesnaście baszt i trzy bramy,

Posiadał nasz gród ukochany.

Rzemieślnicze cechy za utrzymanie baszt odpowiedzialne były

Podwójne mury, wały i fosa zamek otoczyły.

Ratuszowa wieża także warowne zadania miała

A grubość i wysokość murów też była niemała.

To czyni inowrocławskie fortyfikacje bardzo ciekawymi

I wśród polskich miast niemal niezrównanymi.

Trzech Kazimierzów, Jagiełło i Łokietek niewielki

Dołożyli do tego swej władczej ręki.

***

Zamczyste bramy

mury potężne

fosy i wały

miasto nasze mężne

razem znamionowały

Nie wszystko wiemy

ciągle coś odkrywamy

potęga grodu

dobrze się ukryła

trzeba to przypomnieć

pokazać, opowiedzieć

Tropić ślady książąt

królów znowu zobaczyć

Zabytków pod ziemią

ciągle nie chować

Zdać sobie z tego sprawę

I światu zaprezentować.

 

    (Dzięki ci Kazimierzu…)

Dzięki ci Kazimierzu za grodu powstanie

Za plany wspaniałe, rozmach i uznanie

Herb dla miasta przez Ciebie obrany

Został do dziś prawie bez zmiany

To twoje miasto było wielkie i potężne

To w twoich czasach jego dzieje mężne

Wspomnienia o tym do dziś zostały

Wracać możemy do dni największej chwały.

***

 

Wspomnienie tylko po zamku zostało

Żadnych murów, ruin nawet, tylko opisy i to mało

Szkoda bo już przez księcia założyciela wzniesiony został

I miejscem urodzenia króla Łokietka się stał

Kazimierz Wielki dodał mu blasku

Murem ceglanym zamek i gród obudował

Aby Krzyżakom przeszkodą stawał na szlaku

I Ojczyznę w bezpieczeństwie zachował

Wielkie pokojowe narady tu się odbywały

I rady królewskie swe miejsce miały

 Zamek Jagiełły był ulubioną miejscówką

Lud go tu wielbił i nie żałował przychówku.

Skończył niestety nasz zamek tragicznie

Dając cegłę na prusackie koszary kawaleryjskie.

***

Gdy rekonstrukcja starego, średniowiecznego grodu stanie

Pod resztkami murów obronnych miejsce swe dostanie

Potęgę warowną miasta przypomni

O figury książąt, królów, ważnych osobistości

miejsce się upomni

I zobaczymy zdziwione tym widokiem twarze

Gdy taka przeszłość miasta się ukaże

W jednym miejscu to wszystko zgromadzone

Efekt piorunujący, musi być zauważone

Fajni są żacy, wiewiórki, piękne są fontann uroki

Ale największa siła tkwi w dziejach tej ziemi

Dzięki jej historii wiemy

Dlaczego jesteśmy Kujawiakami i tu żyjemy

I mieszkańcy innych stron w Polsce niech się dowiedzą

Że Inowrocław był przez wieki dla kraju obronną twierdzą

***

Gdy książę Władysław z synem w Kruszwicy się pobił

Z Inowrocławia siedzibę swą zrobił

Ważność osady szybko wzrastała

Wszak kościół, targi i warzelnię soli miała

Konratowic jednak dopiero z osady gród uczynił

I przez kilka wieków strategiczną warownią była

Niestety nikt tego dzisiaj nie docenił

Pamięć dla księcia nie była miła.

***

Kazimierzu gdybyś zobaczył to miasto dziś

Uśmiechnąłbyś się czy zapłakał

Na wielkie i znaczące je zaplanowałeś

Teraz jest jakieś niepozorne, małe

Z wielką odwagą, rozmachem je stworzyłeś

Dziś nasze projekty są dziwnie oszczędne

Oku niemiłe

Królowie i książęta zjazdy tu urządzali, często gościli

Teraz bywają różne osobistości, ale czy się któryś z nich wychyli

Mieliśmy największy w Polsce plac miejski

Teraz są Solanki jak teatr anielski

Graniczną ostoją polskości byliśmy

Dzisiaj kulturą nieco do tego nawiązaliśmy

Nie wstydźmy się tego, że już nie jesteśmy potęgą

Ale pracujmy, twórzmy, wykażmy się głową tęgą

Ożywmy to miasto, dajmy ludziom nadzieję

Niech widzą, że tu coś się wreszcie dzieje

Nie bójmy się dużych, odważnych projektów

Niech wszędzie wiedzą, że Kujawiak to nie byle kto.

***

Grodu średniowiecznego wizerunek

Powinien jak najszybciej się w mieście pojawić

Mury, bramy, fortyfikacje zaprezentować

Zamek, klasztor, ratusz, kościoły, rynek z ważnicą światu objawić

A nie w głębokich zakamarkach to chować

Jesteśmy to winni Kazimierzom i ich myśli kontynuacji

To wręcz domaga się pamięci i jakiejś adoracji.

***

Projekt w mojej głowie się rysuje

W nim panorama średniowiecznego grodu się snuje

Portrety władców ważnych dla miasta

Kazimierz założyciel, Łokietek, Wielki Budowniczy,

Jagiełło, Jagiellończyk i Jadwiga niewiasta

Potem jeszcze inne portrety: Wilkoński,

Przybyszewski, Kasprowicz, Jan Paweł II i Glemp być może

To wszystko w jednym przestrzennym tworze

Z krótkimi, acz ważnymi opisami

Podkreślającymi kto tu stoi przed nami

Gdy turysta przed taką ścianą stanie

to być może zmieni o Inowrocławiu swoje zdanie

I pomyśli o tym mieście ciepło

Gdy staną mu przed oczyma ważne historii chwile

 

Dowie się ile rzeczy mu dotąd uciekło

Pozna je i wspominać będzie nasze miasto mile.

***

Które miasto takie fortyfikacje miało

Tysiąc sześćset metrów to niemało.

Szesnaście baszt i trzy bramy,

Posiadał nasz gród ukochany.

Rzemieślnicze cechy za utrzymanie baszt odpowiedzialne były

Podwójne mury, wały i fosa zamek otoczyły.

Ratuszowa wieża także warowne zadania miała

A grubość i wysokość murów też była niemała.

To czyni inowrocławskie fortyfikacje bardzo ciekawymi

I wśród polskich miast niemal niezrównanymi.

Trzech Kazimierzów, Jagiełło i Łokietek niewielki

Dołożyli do tego swej władczej ręki.

***

Nieprzypadkowo biblioteka przy placu klasztornym się mieści

Lat już ponad dwa razy trzydzieści

W pobliżu tego miejsca już przed wiekami

Franciszkanie stworzyli książnicę z wieloma tomami

Ważny to był zakon, choć Braćmi Mniejszymi zwany

Przez księcia Kazimierza sprowadzony i nobilitowany

Książęcą kancelarię bracia prowadzili

i swymi pieczęciami pisma potwierdzali

U nich odbywały się narady, zjazdy, wojnom nawet zapobiegali

I zaświadczyć może o tym kujawska stolica

że konwent inowrocławski do najstarszych się zalicza

Jeżeli będziesz w pobliżu zatrzymaj się na chwilę

Spojrzyj na makietę klasztoru, wspomnij czasy miastu miłe

Mnóstwo koronowanych zobaczysz

o ważności grodu i klasztoru to świadczy

Szkoda, że z murów klasztornych nic już nie zostało

Ale dokumenty i wiedza to też niemało.

***

 

 

Początkowy fragment wiersza "Moje Miasto" również podkreśla zasługi księcia Kazimierza Konradowica......

Moje Miasto

Inowrocławiu, grodzie prastary,

Kazimierzowa Kujaw stolico,

Przypomnij swe oblicze,

Pokaż swe dawne lico.

Ukaż swój zamek, klasztor, kościoły

Mury potężne, bramy i baszty

Rynek rozległy, w państwie największy.

Nad nim wyniosłą ratuszową wieżę z farą zespoloną.

Wizyty władców, z Jadwigą królową

Procesy krzyżackie, bulle papieskie

Lata świetności, bitwy zwycięskie.

Potem najazdy, potopy, pożogi

Wojny, ruiny, bieda, lata niewoli.

Powstańcza krew na Twych ulicach

I noc okrutna w Twoich więzieniach.

Jednak nadzieja nigdy nie ustała

Niezłomność, walka i wolność nastała.