Męczeńskie Dzieje Miasta

Najazdy, przemarsze obcych wojsk,co jeszcze miasto niszczyło

Okupanci rabowali, palili, burzyli co się dało, nie było miło

Szwedzi, Moskale , Prusaki

Panoszyli się tutaj jak wściekłe sobaki

Morowe powietrze, głód, bieda , cholera nie przebierała

Co drugiemu zaledwie łaskawie życie darowała

Przeklęte pożary reszty dopełniały

Zabory, wojny, udział w powstaniach także życie odbierały

Więzienia, obozy, egzekucje, transporty w nieznane

Wyciskają do dziś wiele łez i pozostaną niezapomniane

Ogromną cenę miasto za polskość płaciło

I dopiero po wiekach to się odmieniło.

Już w 1239 roku, tuż po lokacji grodu podczas nieobecności księcia Kazimierza najechał miasto książę pomorski Świętopełk zniszczył gród i wzniecił wielki pożar. Jednak szybko uporano się ze zniszczeniami i miasto rozbudowało się i wróciło do świetności.Aż do 1331 roku i najazdu Krzyżaków. Rok później zajęli oni Inowrocław i przez 5 lat okupowali.W 1337 roku po pomyślnych układach Kazimierza Wielkiego z Wielkim Mistrzem krzyżackim Dietrichem Von Altenburg Kujawy i Inowrocław wróciły do Polski.Potem jest złoty okres dla grodu, jego rozbudowa i wzrost ważności za panowania Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły.

W 1431roku ponowny najazd Krzyżaków, pożar i spalenie m.i.n archiwaliów miejskich.

Potem miasto znowu się rozwijało  a mieszkańcom nieźle się wiodło.W  XVI wieku było w mieście 5 cechów rzemieślniczych .W księgach podatkowych z 1583 roku naliczono 94rzemieślników i 15 przekupek.O tym bliżej w jednym z kolejnych postów.

W 1616 roku było w mieście 310 domów zamieszkałych przez 1860 osób.

 Jednak w 1628 roku nawiedziła miasto zaraza "morowe powietrze-dżuma"oraz straszna klęska głodu co spowodowało zmniejszenie się liczby ludności o połowę.W 1629 roku Inowrocław liczył tylko122 domy, w tym 65 żydowskich.W latach 1655-1660  podczas  najazdu Szwedzkiego Inowrocław został zniszczony niemal doszczętnie. A tu jeszcze w 1704 roku drugi najazd Szwedów.W latach1756-1763 wojna siedmioletnia i ciągłe przemarsze i grabieże wojsk moskiewskich, a następnie pruskich.W 1772 roku w Inowrocławiu znowu było 176 domów zamieszkałych przez 523 chrześcijan i 927 Żydów.w mieście było 40 rzemieślników i odbywało się 6 jarmarków , które sprzyjały rozwojowi handlu.Jednak w tym samym roku nastąpił zabór miasta prze Prusy w okresie i rozbioru Polski.Rok później olbrzymi pożar, który pochłonął 160 domów.W 1794 roku Kujawy czynnie popierają powstanie Kościuszkowskie.W latach 1807-1815 Inowrocław należy do Księstwa Warszawskiego i władza w mieście jest w rękach Polaków.

W 1815 roku ponownie miasto znajduje się pod zaborem pruskimW 1816 roku było w Inowrocławiu 417 domów zamieszkałych przez 3106 osób, 1444 katolików, 397 protestantów i 1265 Żydów.Sytuacja polaków była ciężka, byli prześladowani, zaborcy na te ziemie przysyłali swoich kolonistów.Podobnie jak w latach poprzednich Polacy z Kujaw czynnie wspomagali powstańców i wszystkie ruchy wyzwoleńcze.O tym i o rozwoju miasta w późniejszym okresie potraktuje oddzielny artykuł.Dzisiaj skupmy się na męczeństwie i tragicznym losie miasta i jego mieszkańców.Potem wybuch I wojny światowej i wcielenie wielu mieszkańców miasta siłą do pruskiej armii, ale społeczeństwo Inowrocławia się nie poddaje, tworzy tajne organizacje w tym zbrojne, towarzystwa polskie, drużyny harcerskie i stawia opór okupantowi.

I wreszcie zwycięskie Powstanie Wielkopolskie.Wolność dla miasta i pierwszy polski prezydent  dr. Józef Krzymiński.I znów głębszy oddech i duży dynamiczny rozwój miasta, a potem znowu potężny cios II wojna światowa.Zajęcie miasta przez hitlerowców 8 IX 1939 roku.Krwawa niedziela w więzieniu inowrocławskim- zamordowanie 56 polskich działaczy z prezydentem Apolinarym Jankowskim na czele przez pijanych po polowaniu oprawców, oprócz tego 30 osób ciężko poraniono.Niemcy organizowali masowe aresztowania,uwięzionych wywożono na masowe egzekucje do Zajezierza w Puszczy Bydgoskiej lub w okolice wsi Różniaty.Na przełomie sierpnia i września 1940 roku na przedmieściu Błonie w barakach hitlerowcy zorganizowali ciężki obóz koncentracyjny będący fillią obozu w Sztuthofie.Ogółem zmarło tu około 500 osób( na tyle są dokumenty, a tak naprawdę to przynajmniej jeszcze raz tyle), w tym pierwszy prezydent Inowrocławia Józef Krzymiński. Ponadto z Inowrocławia wysiedlono 12000 mieszkańców(także z powiatu), a na przymusowe roboty do Niemiec wywieziono 5300 osób, w tym 2400 młodzieży.Z rejonu naszych Kujaw Zachodnich wywieziono na roboty do Niemiec 13% ludności, co stanowi najwyższy wskaźnik w całym kraju.Zniszczeniu uległy też zakłady pracy i wiele zabudowań mieszkalnych.Niezwykle słona to cena za wolność i przynależność do Polski nawet jak dla miasta na soli.Miejmy nadzieję że już nigdy w przyszłości tego umęczonego nadmiernie w historii miasta taki los już nie dosięgnie.

 Obelisk na terenie hitlerowskiego obozu koncentracyjnego na inowrocławskim Błoniu.

 A to przejmujący pomnik poświęcony ofiarom zbrodni hitlerowskich, pokazuję go ze wszystkich stron, żeby oddać dokładnie co przedstawia i jak jak jest tragiczny w swej wymowie.

 Czego jak czego ale mogił poległych i pomordowanych w tym mieście nie brakuje.

 To pamiątkowa tablica z więziennego muru, przypomina że jeszcze później  w czasach stalinizmu i komunizmu też jeszcze wielu niewinnych ludzi płaciło swym życiem lub cierpieniem za inne poglądy lub na podstawie fałszywych oskarżeń.

Do tych wszystkich tragicznych wydarzeń w mieście trzeba by dodać katastrofy kopalniane,wprawdzie nie były aż tak tragiczne ,ale strach i panika przeżywających to mieszkańców były wielkie.Zagrożenie było olbrzymie i strach uzasadniony bo mogło się to skończyć niewyobrażalną katastrofą.