Żydzi-kirkuty, macewy.Nasz szacunek.

Żydzi w społeczności Inowrocławia już od kilku wieków wstecz zajmowali ważną pozycję.Z czasem znaczenie ich rosło i wielu zaliczało się do elity w mieście i na listach podatkowych zajmowało eksponowane pierwsze miejsca.Najstarsza wzmianka o obecności Żydów w Inowrocławiu pochodzi z 1453 roku.w połowie XVI wieku było w Inowrocławiu 27 domów żydowskich, szkoła, bożnica i 4 puste place.W końcu tego wieku istniał już cmentarz żydowski.Są domniemania .że istniał już wcześniej w XIV wieku w okolicach dzisiejszej "Zofiówki".Najstarszy zachowany nagrobek pochodził z 1591 roku.Pod koniec XIX wieku Gmina Żydowska wybudowała drugi kirkut za cmentarzem ewangelickim przy dzisiejszej ulicy Marcinkowskiego.W 1816 roku na ponad 3000 mieszkańców było 1265 Żydów.Przed II wojną światową żyło w naszym mieście wielu szanowanych i bogatych mieszkanców wyznania mojżeszowego.Można wspomnieć choćby dr. Leopolda Levy, Siegfrieda Salomonsohn, Leo Davidsohn, Siegfrieda Sand, Carla Freudenthal, Barucha Wiener czy Alberta Abraham i wielu innych.
Kres społeczności żydowskiej nastąpił w czasie II wojny światowej.Polityka hitlerowskich Niemiec zmierzała do całkowitego wyniszczenia narodu żydowskiego.Wszystkich przedstawicieli Gminy Żydowskiej wysiedlono z Inowrocławia, zburzono Wielką Synagogę, Lożę Masońską przy ulicy Solankowej, zlikwidowano oba kirkuty, tereny splantowano, a macewy czyli płyty nagrobkowe po odpowiedniej obróbce użyto jako budulec do wykonania chodników, brukowania placów, podjazdów itp.Niestety w latach 70-tych podczas przebudowy chodnika przed obecnym II LO wydobyto kilkaset macew i podobnie jak Niemcy użyto do budowy schodów przed dworcem PKS, klombów przy przystankach autobusowych na ulicy Narutowicza, jako płyty chodnikowe przy pomniku Obrońców Inowrocławia, a nawet do wykonania schodów do kościoła NMP "Ruina".
Podczas kolejnych rewitalizacji i przebudowy miejsc gdzie były macewy wydobywano je i zabezpieczono.Powstała inicjatywa budowy Lapidarium czyli swoistego miejsca pamięci, aczkolwiek sprawa sfinansowania tego przedsięwzięcia jest nadal otwarta.Jak zwykle w ostatnich latach jest spór miasto- kontra powiat.Szkoda że we wszystkie projekty , inwestycje w naszym rejonie wkrada się polityka, brak współpracy i bezsensowne spory.Wiele spraw rozstrzyga się w sądzie. Nie tak powinna wyglądać polityka regionalna, warto o tym pomyśleć rozsądnie.
ZGODNIE, RAZEM MOŻEMY DUŻO WIĘCEJ.
Dosłownie przed chwilą wydobyto ponad 1000 macew z chodnika i placu przed LO im.Królowej Jadwigi.Teraz czekamy tylko na budowę lapidarium.Może warto tym zainteresować jakieś organizacje żydowskie.Może nawet byłyby one skłonne do współfinansowania takiego przedsięwzięcia.

Kirkuty zniknęły, macewy pod nogi rzucono

Z żydowskich cmentarzy budulec pozyskano

Piaskowce, granity pod stopami leżały

Pod sobą nazwiska, napisy, historię ludzi skrywały

Szkoda, że przez lata nic z tym nie zrobiliśmy

Nadszedł czas, uszanujmy to, wszyscy.

Podczas budowy hali sportowej obok wspomnianego liceum przy rozbiórce schronu przeciwlotniczego odkryto miejsce, w którym dokonywano cięcia i obróbki zrabowanych z kirkutów żydowskich nagrobków.

Jadwiga spojrzała na te dusze zgnębione

przed światem i słońcem schowane

Błąkające się, pod nogi rzucone, deptane

I rzekła; zabierzcie je stąd

na miejsce odpowiednio przygotowane

Zasługują na szacunek i wieczne spoczywanie

Przez długie lata dość się nacierpiały

Pokłońmy się i milczmy, dla ich chwały.

Ze wstydu głowa pochylona

Skalana ziemia Mojżeszowa

Zbezczeszczone, pocięte macewy

Rzucone na chodniki, place, schody

I deptane....deptane....ciągle ktoś nowy

Wybaczcie.............

 Większość macew pochodzi z XIX i XX wieku, ale trafiają się też perełki np.barokowa macewa z XVIII wieku.
Cmentarz to po hebrajsku " dom wieczności".

Dajmy Im to : Dom Spokojnej Wieczności.