Ludowy strój kujawski

Dzisiejszego posta poświęcam w całości strojowi kujawskiemu.

Na zdjęciu u góry postacie w stroju kujawskim,

w Centrum Dziedzictwa Kujaw Zachodnich w Łojewie. 

 

O historii i wyglądzie stroju kujawskiego można by się rozpisywać wiele i naukowo.....
nie jestem naukowcem, ani historykiem, ale postaram się przedstawić i omówić zasadnicze elementy tego stroju i pokazać jego niewątpliwą urodę.

 Chabry i maki

to kujawskie barwy

nasze pola przez wieki

czarowały tymi kolorami

nikt tu nie mówi

czerwony i niebieski......

makowy i chabrowy

jest też strój kujawski

swojski, piękny, acz dostojny

pachnący kujawską łąką i polami.

 Sznurowane trzewiczki

czerwone korale

spódnice, zapaski

pięknym białym haftem zdobione

głowy okryte chustką, szlarką

lub misterną kopką zwieńczone

tak prezentowały się Kujawianki

ich chłopcy nosili jaki

na nich katankę z pętlicami

długim pasem przepasaną

na głowie kapelusz lub rogatywkę

z zawadiackim pawim piórem

spodnie wpuszczone

w buty wysokie

z karbowaną przy kostce cholewką

podbite podkówkami

podczas przytupów w tańcu

iskry spod nich lecą

stąd zwane są iskrzokami.

Męski strój kujawski i jego poszczególne elementy:
na głowie noszono najczęściej obszytą barankiem czapkę rogatywkę zawadiacko zsuniętą na ucho, często przyozdobioną piórem, nie rzadko pawim......
w ciągu XIX wieku nakrycia głowy ulegały wielu przemianom: noszono sukienne cylindry, pilśniowe i letnie słomkowe kapelusze, rogatywki i futrzane wykrawanki.
Koszule męskie szyte były z białego lnu, świąteczne zaś z szarego, lub barwionego na modro, miały krój podłużnego poncho, wysoki, wykładany kołnierzyk, długie i proste rękawy wszyte w mankiet.
Na koszulę zakładano kaftan ( jaka) z długimi rękawami, zwykle uszyty z czerwonego sukna. 
Jakę zapinano na 5 guzików lub na haftki.
Na jakę zakładano kamizelkę, długą do bioder, z granatowego sukna, podszytą czarną podszewką, ozdobioną na piersiach pętlicami czyli pasmanteryjnymi naszyciami.
Katanę przewiązywano czerwonym pasem, związanym z przodu w misterny węzeł z końcami luźno opuszczonymi w dół.
Sukienne niebieskie ( modre oczywiście) spodnie 
wpuszczone były w wysokie skórzane buty            ( iskrzoki) podbite podkówkami z cholewą karbowaną ( marszczoną) w okolicach kostki.

 Nakryciem głowy kujawskiej dziewczyny jest szlarka ( paski materiału ułożone w harmonijkę i ozdobione sztucznymi kwiatami), mężatka nosi biały czepek zwany kopką, wyszywany białym haftem, otoczony dla ozdoby zrolowaną jedwabna chustą.
Do haftowania czepców wykorzystywano haft płaski, a także dziergany i snutkowy.
haftowano przeważnie całą powierzchnię czepca, popularnym motywem był też kaczorek ( czyli barwny motyw przypominający kacze pióra).
Na białą koszulę zakładała ściśle opinająca kibić sznurówkę, na to kabat, czyli sukienny kaftanik podszyty wełenką z ozdobna pelerynką, dopasowany w talii.
Kujawianki nosiły jednocześnie trzy spódnice.
Spódnico-spodnie szyte z barchanu i płótna pełniły rolę halek.
Suto marszczona spódnica wierzchnia latem była szyta z jedwabiu, zimą z wełenki i opasana fartuszkiem zwanym zapaską.
Boki chabrowej lub makowej zapaski zdobi biały haft,
Stroju dopełniają białe pończochy, sznurowane odświętne trzewiki i czerwone korale.

Piękny strój kujawski, dostojny w swojej formie i kolorystyce, wzorowany na stroju szlacheckim z powszechnego użycia wyszedł około sto lat temu.
Obecnie został odtworzony na potrzeby muzeów oraz zespołów ludowych i folklorystycznych.
W tych właśnie zespołach największa nadzieja, że nasze piękne stroje ludowe, a także tradycje, zwyczaje, pieśni, przyśpiewki, tańce, hafty i wszelkie inne bogactwa i wartości przekazane nam przez naszych przodków przetrwają i nie ulegną zapomnieniu..........